Amerikan Dinamizmi 50 Büyük Fikir

Dışsal "AI beyni." Biyofarma'da büyük dalgalanmalar. Sonsuz oyunlar. Nükleer yeniden canlanma. "Yüzsüz" yaratıcılar. Google arama rakipleri. Savaş alanı AI'sı. a16z'nin 50 ortağına 2025'te inovasyonu teşvik edecek tek bir büyük fikir soruldu.

1-The Resurgence of Nuclear (Nükleer Yeniden Yükseliş)

2025 yılında nükleer enerjiye olan talebin artış göstereceğine inanıyorum. Düzenleyici reformlar, kamuoyu desteği, sermaye akışı ve doymak bilmeyen enerji ihtiyaçlarının birleşimi özellikle yapay zekâ veri merkezlerinden kaynaklanan talepler, on yıllardır ilk kez yeni reaktör siparişlerinin hızlanmasına yol açacak.
Yapay zekâ geliştikçe, Amerika’nın enerji talebi hızla artıyor. On yıllardır ilk kez elektrik tüketimi yükseliyor ve bu durum yaşlanan enerji şebekemizi zorlayarak yeni, güvenilir enerji kaynakları arayışını yeniden gündeme getiriyor. Temiz ve sürekli enerjiye aç olan büyük ölçekli veri merkezleri, Pennsylvania’daki bir zamanlar kötü bir üne sahip olan Three Mile Island gibi devreden çıkarılmış nükleer santralleri tekrar faaliyete geçiriyor. Bu santralin 2028’de yeniden açılması planlanıyor.
İki partinin desteği ve temiz enerjiye yönelik tabandan gelen hareketler, nükleer enerjiye olan ilgiyi yeniden canlandırdı. Ancak bu mesele sadece enerjiyle sınırlı değil: Amerika’nın küresel yapay zekâ yarışında liderliğini güvence altına almak, daha dayanıklı bir enerji şebekesi inşa etmek ve ulusal refahı geleceğe taşımak da söz konusu.

2-The Jobs of the Future: Crossing the Hardware-Software Chasm (Geleceğin Meslekleri: Donanım-Yazılım Uçurumunu Aşmak)

2000’li ve 2010’lu yıllarda, kodlama yapmıyorsanız geride kalmış gibi görünüyordunuz. Bilgisayar Bilimleri bölümlerine olan ilgi patlama yaşarken, Mekanik Mühendislik ve Elektrik Mühendisliği gibi programlar görece olarak küçüldü.
Şimdi ise yapay zekadaki son gelişmeleri karmaşık donanım bağlamlarında kullanılabilir hale getiren işlere yönelik kritik bir kaymanın başlangıcını görüyoruz. Üretimin yeniden ülkeye kazandırılması çabaları, su arıtma, ticari HVAC (ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme) ve petrol ve gaz gibi cazip olmayan sektörlerdeki nitelikli iş gücünün topluca emekliye ayrılması ve savunma, kurumsal ve tüketici uygulamalarında otonom sistemlerin yükselişiyle, donanım-yazılım uçurumunu aşan teknik disiplinlerde bir rönesans yaşanıyor. İşte bunlar geleceğin yeni meslekleri.
Özellikle 2025 yılında şu alanlarda hızla artan bir talep bekliyorum: elektrik mühendisleri, kontrol mühendisleri, mekanik ve mekatronik mühendisleri, üretim mühendisleri, RF mühendisleri, endüstri mühendisleri, test mühendisleri, kalite mühendisleri ve her türden yüksek vasıflı teknisyenler/robotik tele operatörler. Bu sektörlerdeki büyüme, önümüzdeki on yılda “geleneksel“ yazılım mühendisliğinin büyüme hızını bile geride bırakabilir. Robotlar geliyor birilerinin onları inşa etmesi, eğitmesi ve bakımını yapması gerekecek.

3-“The Catch“ Signals the Next Frontier in Space (Yakalama Uzaydaki Yeni Sınırları İşaret Ediyor)

Starship güçlendiricisinin “yakalanması,“ 150 metrik ton taşıma kapasitesine sahip bir aracın tam hızlı yeniden kullanılabilirliğine bir adım daha yaklaşmamızı sağladı ve bu, uzayda yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyor olabilir. Starship ‘in başarısı, insanları Ay ve Mars’a göndermeyi mümkün kılmanın yanı sıra veri merkezlerini, uzay istasyonlarını ve diğer büyük yükleri uzaya taşıma kapasitesini de geliştiriyor.
Bu gelişme, mikro yerçekimi ortamlarında biyomedikal laboratuvarlar geliştirme kapasitesine sahip olmamız anlamına geliyor. Ayrıca, insanları ve kargoları Dünya etrafında 40 dakikadan daha kısa bir sürede taşıyabilecek, eşi benzeri görülmemiş sektörlerin ve erişim olanaklarının önünü açacağız. 2025, hayalin gerçeğe dönüştüğü bir dönemin başlangıcı olabilir.

4-The Future of Defense Is Decentralized (Savunmanın Geleceği Merkezîleşiyor)

Askeri kararların giderek daha fazla “saha“ da alınacağını düşünüyorum. Otonom dronlar, sensör ağları ve savaş alanı yapay zekâ sistemleri, minimum insan müdahalesiyle operasyon gösterecek. Uzaktaki çatışma bölgelerinde gerçek zamanlı taktiksel düzenlemelerin yapıldığını hayal edin; burada askerler, yapay zekâ destekli analizlere ve otomatik sistemlere güvenerek anlık kararlar alacaklar. Küçük ve hareketli komuta merkezleri, düşman topraklarında konumlanarak verileri yerel olarak işleyecek ve gecikmeleri ile merkezi kontrolün getirdiği riskleri önleyecek.
Bu değişim, gelişmiş silah sistemlerini çalıştırmak için uzak ve düşman ortamlarında güvenilir, ölçeklenebilir bilgi işlem gücü ve elektrik enerjisi gerektirdiğinden yalnızca bir lojistik mesele değil, aynı zamanda tedarik zinciri ve teknolojik bir devrimdir.
Operasyonel üstünlüğü korumak için, tartışmalı bölgelerde bile hızlı kuvvet projeksiyonunu mümkün kılan teknolojilere yatırım yapmamız gerekiyor. Enerji, uzay ve yapay zekâ alanındaki ilerlemeler, uluslararası rakiplerimize karşı yeteneklerimizi güçlendirmede kritik bir rol oynayabilir. Savunmanın geleceği büyük olasılıkla merkezîleşecek ve "saha “nın güvenliğini sağlama yarışı, askeri inovasyonun bir sonraki neslini tanımlayabilir.

5-XR Devices Get Developer-Ready (XR Cihazları Geliştirici Kullanımına Hazır Hale Geliyor)

XR (Genişletilmiş Gerçeklik) cihazlarının, geliştiricilere fiziksel dünya uygulamaları oluşturmada değerli bir araç haline geleceğine inanıyorum. Geçtiğimiz yıl, Apple’ın Vision Pro ve Meta’nın Orion artırılmış gerçeklik gözlükleri gibi yeni nesil genişletilmiş gerçeklik platformları ortaya çıktı. Bu ürünler, tüketici benimsemesi ve geliştirici etkinliği açısından hala erken bir aşamada olsalar da özellikle dünya modelleri ve robotik temel modeller gibi gelişen alanlara uygulandığında daha yetenekli fiziksel dünya kullanımlarını açığa çıkarmada büyük bir potansiyele sahip.
Bu cihazlar halihazırda robotik, otonomi ve simülasyon alanlarında önemli bir rol oynuyor. Geniş çapta erişilebilir XR cihazlarının yaygınlaşması ve mekânsal bilgi işlem platformlarında artan geliştirici faaliyetleri, fiziksel dünya verisi, etkileşimleri ve altyapısıyla yoğun şekilde ilgilenen sektörlerde özellikle umut verici görünüyor.

6-Harnessing Earth Observation Data (Yeryüzü Gözlem Verilerinden Yararlanmak)

Son beş yılda, yeryüzü gözlem uydularının sayısı iki katına çıkarak 500’den 1.000’in üzerine çıktı. Dünya’ya indirilen veri miktarı hiç olmadığı kadar arttı ve görüntülere erişim her zamankinden daha kolay hale geldi (ancak hala fazlasıyla zor). Gelişmiş hükümet ve akademi müşterileri, ihtiyaçlarını karşılamak için yeryüzü gözlem verilerine dayalı araçlar geliştirmek adına önemli kaynaklar ayırdı.
Buna rağmen, sektörde anlamlı bir ticari gelir henüz ortaya çıkmadı.
Gerçek ticari fırsat, yeryüzü gözlemini birçok araçtan biri olarak kullanan ve sektörlere özgü ihtiyaçları karşılayan dikey ürünler geliştirmekte yatıyor. Bu ürünler, yalnızca bir analiz veya gösterge panosu aracı sunmak yerine, iş gücü eksiklikleri, bütçe kısıtlamaları ve diğer iş zorluklarını göz önünde bulundurarak pratik müşteri sorunlarını gerçekten çözmelidir. Gelecekte, potansiyel yeryüzü gözlem verileri, her tedarik zinciri yöneticisi, şehir planlamacısı ve ilk müdahale ekibinin çalışmalarını güçlendirebilir.

7-The Next Phase of Robot Data Collection (Robot Veri Toplamanın Bir Sonraki Aşaması)

Birçok şirket, teleoperasyon, sentetik sim2real, modüler manipülatör eklentileri ve diğer yöntemlerle geniş ölçekli robot veri toplama yatırımları yapıyor. Bu yöntemler, gerçek dünyadaki genelleştirilmiş robotlar için gerekli olan temel ölçekli verileri toplamaya yardımcı olabilir. Ancak, milyarlarca veya trilyonlarca robot verisi toplandıktan sonra sırada ne var?
Scale AI, otonom sürüş patlaması sırasında algılamaya yönelik verileri etiketleyerek arabaların etrafına kutular çizerek ve yolu gökyüzünden ayırarak dikkat çekti. Günümüzde, yapay zekâ ilerlemeleri, model oluşturucuların eğitmeye çalıştığı belirli politikalara doğrudan bağlı olmayan yeni veri toplama biçimleri ortaya çıkardı. Üretken yapay zekâ (gen AI) patlaması, artık sadece belirli politika verilerini etiketlemek ve toplamak yerine, daha karmaşık, pahalı ve zorlayıcı görevlerle değer zincirinde yukarı doğru odaklanmayı beraberinde getirdi. Bu odak noktaları arasında ölçütler, tercih verileri, güvenlik ve "red-teaming" yer alıyor.
Peki, bu durum robotik için nasıl bir görünüm sunuyor? Güvenlik değerlendirmeleri için tehlikeli ortamlarda pozlanmış robotların bulunduğu depolar görecek miyiz? Kuruluşlar, sektöre özgü kazananları belirlemek için karmaşık, gizli ölçütler mi oluşturacak? İlk gerçekten genelleştirilebilir robot politikalarını eğitmek için veri toplayan kuruluşlara kesinlikle ihtiyaç duyacağız; ancak bu politikaları fiilen uygulamak, bu ikinci düzey sistemlere bağlı olacaktır.

8-New Strides in Free-Space Optical Communications (Serbest Alan Optik İletişimde Yeni İlerlemeler)

2025 yılında, iletişim bant genişliğine olan neredeyse esnek olmayan talep nedeniyle serbest alan optik iletişiminde devam eden ilerlemeler bekliyorum. Serbest alan optik bağlantılar, özellikle daha yüksek bit hızları ve daha yüksek iletim yönlülüğü şeklinde, geleneksel radyo frekansı yöntemlerine göre önemli avantajlar sunmaktadır.
Ancak, mevcut optik iletişim teknolojileri, genellikle hata düzeltme için TCP gibi taşıma katmanı protokollerine yoğun bir şekilde güvenerek kesinti sürelerini ve parazitleri azaltma çabalarında hala ilkel bir seviyededir.
Heyecan verici gelişmeler arasında, verimliliği artıran, kablosuz iletişimde kullanılan QPSK ve OFDM gibi yeniliklere benzer, daha gelişmiş modülasyon şemalarının tanıtılması yer almaktadır. Ayrıca, çevresel faktörleri azaltmak için daha iyi ışın yönlendirme ve kontrolün yanı sıra daha etkili hata düzeltme yöntemleriyle dayanıklılıkta da iyileşmeler beklenmektedir. Daha hassas konumlandırma, navigasyon ve zamanlama (PNT) sistemlerinin entegrasyonu, özellikle mobil uygulamalarda daha doğru ışın hizalamasını sağlayarak optik iletişimi geliştirecektir. Bu ilerlemeler, telekomünikasyon, uydu iletişimi ve savunma yeteneklerimiz üzerinde büyük bir etki yaratacaktır.

Çeviri: Zeynep İnan / TASAM Stajyeri

Devamı için...