MANŞETLER | TASAM Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi

“İnsan, ne zaman güvende hisseder” sorusu, güvenlik çalışmalarının temel sorularından bir tanesidir ve bu soru, bazı varsayımları, yani “öyle olduğu sorgulanmaksızın kabul edilen önermeleri” içermektedir.

Milletlerin ne zaman ortaya çıktığına yönelik 18. Yüzyılda başlayan tartışma, günümüzde hâlâ devam etmektedir. Bu konuda bir başka tartışma alanıysa milliyetçikle ilgilidir. Milliyetçilik kavramının tek anlamı olmadığı gibi ne zaman ve ne koşullarda ortaya çıktığı da önemli bir araştırma konusudur.

Balkanlar, Rumeli, Güneydoğu Avrupa ya da Avrupa-i Osmanî… Tüm bu tanımlamalar birbiri yerine tarihin farklı dönemlerinde kullanıldı. Ve bu kullanım tercihi o dönemin konjonktüründen de etkilendi elbette. Bu manada bölgeye dair geliştirilen her türlü fikir ve tanımlamanın özünde aynı bu kavramların kullanılmasında gösterilen tercih gibi tarihsel süreç de etkili oldu.

İnsanlar tarih boyunca yaşadıkları yerden bir şekilde ayrılmak durumunda kalmışlardır. Homo Sapiens’in doğuşu aynı zamanda insanoğlunun göçlerinin başlangıcı olarak kabul edilir. Savaşlar, çatışmalar, ekonomik ve siyasî iktidarsızlıklar, güvenlik kaygısı, salgın hastalıklar, gıda ve su yetersizliği bunun gibi birçok göçe neden olan durum vardır.

Yüzlerce yıldan beri devletlerin hüküm kurmak istedikleri Doğu Akdeniz, günümüzde de uluslararası krizlere sahne olmakta. Enerji kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasıyla alâkalı yaşanan anlaşmazlıklar sebebiyle devletler arasında gergin bir mücadele başlamıştır.

1. Giriş ve Gerekçelendirme “Ebola büyüyen bir bölgesel ve küresel güvenlik tehdidir.”1 Barack Obama, ABD Başkanı “Pek çoğumuz AIDS’in bir sağlık sorunu olduğunu düşünüyorduk. Yanılıyorduk... şimdiye kadar gördüğümüz hiçbir şey Afrika toplumlarının barış ve istikrarına AIDS salgını kadar büyük bir zorluk oluşturmuyor... büyük bir kalkınma krizi, daha da önemlisi, bir güvenlik krizi ile karşı karşıyayız.”2

Türkiye’nin, Afrika’da köklü bir geçmişi bulunmaktadır. Geçmişten günümüze gelişerek devam eden Türkiye- Afrika ilişkileri istenilen noktaya doğru ilerlemektedir. Türkiye Cumhuriyeti, İslam Dünyası içerisinde üstlendiği misyon doğrultusunda, Müslümanların ortak medeniyet inşasına doğru ilerlediği süreç içerisinde gençliğe yönelik eğitim faaliyetlerine oldukça önem vermektedir.

Küreselleşen dünyayla birlikte devletlerin güvenlik algısı değişmiş, güvenliğe konu olabilecek faktörlerin sayısı artmıştır. Enerji güvenliği bu alanlardan biridir. Enerji güvenliğinin pek çok tanımı olmasıyla birlikte bu tanımlar üzerinde ortak bir noktaya varılamamıştır.

Arktik bölgesinde yaşanan iklim değişimleri, bu bölgede bulunan enerji kaynaklarının geliştirilmesi ve ticari gemi taşımacılığı için yeni imkânlar ortaya çıkarmaktadır. Bu değişimlerle birlikte, hiç kuşkusuz ki zaman zaman bazı sorunlar ve anlaşmazlıkların yaşandığı da aşikârdır. Buna karşın, bu problemlerin çözüme kavuşturulması durumu bölgede çok taraflı ve faydalı bir işbirliğinin oluşturulma potansiyelini taşımaktadır.