1992-1995 yılları arasında tüm Bosna’da yaşanan ve binlerce insanın öldürülmesi ile sonuçlanan soykırım, zulüm, sürgün, yerinden edilme ve cinsel şiddet, buradaki toplum üzerinde ciddi hasarlara yol açmış ve etkisini günümüze kadar sürdürmüştür.
27 Eylül 1538’de Haçlı donanmasına karşı kazanılan Preveze Deniz Savaşı’nın gerek icrası gerekse sonuçları çok tartışılmıştır. Basit taktik ve teknik nedenlerden, stratejik ve operatif yönetime kadar her konuda değerlendirmeler yapılmıştır.
Çin’in Ortadoğu’daki nüfuz arayışı yoğunlaşırken Suriye devlet başkanı Esad’ın Çin’e yaptığı ziyaret iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleşmesine sahne oldu. 19. Asya oyunlarının icra edildiği Çin’in Hangzhou şehrinde bir araya gelen Xi ve Esad iki ülke ilişkilerinin “stratejik ortaklık“ seviyesine yükseltilmesine karar verdi.
1 Ağustos 2022(Miloseviç’ten Vucic’e Değişmeyen Söylem: Kosova’da Büyüyen Gerilim ve Herkese Yakın Bir Savaşın Sesleri) ve 31 Mayıs 2023’te (Bitti Sanılan Savaş: Kosova - Sırbistan Gerilimine NATO Müdahalesi Mümkün mü?) burada iki yazı kaleme almış özellikle Vucic’in söylemleri üzerinden Kosova ile Sırbistan’ın savaşa doğru sürüklendiğini ifade etmiştik.
2023 Vizyonu genel olarak ekonomik kalkınma, gelir düzeyinin yükselmesi, ülkemizin dünyanın en büyük limanlarına sahip olması gibi birçok hedefleri olarak ifadesini bulmaktadır. Diğer taraftan 2023 Vizyonunun bir de soyut bir süreci bulunmaktadır.
Yaşanabilir bir vatan ya da devlet olabilmek için öncelikle her şey insan için olmalıdır. Yani devleti yaşat gerisi önemli değil, olmamalı. Şeyh Edebali’nin dediği gibi “insanı yaşat ki devlet yaşasın.“
Türkiye’de ekonomik büyüme ve kalkınma sürecinde büyük çaplı projelerin gerçekleştirilebilmesine yönelik olarak, mevcut finansman yetersizliğini en etkin şekilde ortadan kaldıracak bir finansman metodu bankacılık sistemine entegre edilmeye çalışılabilir. Bu çerçevede “Proje Bankacılığı” adı altında yeni bir bankacılık modeli Türk finans sistemi için öngörülebilir.
Mevcut küresel düzen parçalanma eğilimi gösteren bir momentumun eşliğinde yeni bir dünya düzenine doğru dönüşüme başladı. Büyük güç rekabetinin öne çıktığı bu yeni normalde asıl muharebenin ekonomik cephede gerçekleşeceği söylenebilir.
İki liderin görüşmesinde, Moskova'nın azalan silah ve mühimmat stokunu yenilemek için Kuzey Kore'den malzeme temini konusunda bir görüşme yapılıp yapılmadığı belirsizliği yer almaktadır.
Çin, son yıllarda iki ülke arasındaki ekonomik ve siyasi işbirliklerinin artmasıyla birlikte Türkiye'ye açılıyor. Bunun nedeni, Türkiye'nin stratejik konumu, büyüyen ekonomisi ve ticari ortaklarını çeşitlendirme isteği gibi bir dizi faktördür. Çin, Türkiye'nin Avrupa ve Orta Doğu'ya açılan bir kapı olarak stratejik konumuyla ilgileniyor.
Türkiye - AB ilişkilerinin tarihsel sürecine baktığımızda temel olarak Politika, Kimlik, Ekonomi, Güvenlik, Enerji ve Göç bağlamında ele alındığını söyleyebiliriz. 1963 yılında Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğu’na katılmasıyla başlayan süreç, 1987 yılında tam üyelik başvurusuna ve 1999 yılında nihayet Helsinki Zirvesi’nde AB’ye tam üyelik sürecine dönüşmüştür.
Joe Biden, Güneydoğu Asya turu sırasında ABD-Çin ilişkilerinin istikrarlı olması çağrısında bulundu. ABD başkanının sözleri, küresel tedarik zincirini güvence altına almak için Vietnam'da Komünist parti yetkilisiyle yaptığı toplantının ardından geldi.
Hepimizin bildiği tek ev olan Dünya’ya artık sığmadığımız günlerdeyiz. Fakat artan insan nüfusu ve dolayısıyla azalan kaynaklar tek sebep değil. Merak, keşfetme tutkusu ve bilinmeze yol alma güdüsü evrende yeni evler bulma arzusunu harekete geçiriyor.
Geçen hafta toplanan G20 zirvesinde dağ fare doğurdu diyebilirim. Son fotoğrafta, Biden, Modi ve Ursula Von der Leyen adeta halay çekiyor gibiydiler. Oysa ne başardılar? Evet, 55 üyeli Afrika Birliği gruba davet edildi. Bu en fakirlerin gönlü hoş olsun diye mi yapıldı? Yoksa Afrika’yı Rusya’nın pençesine bırakmayız mesajı mıydı?
BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın kısaltmasıdır. Dünyanın önde gelen gelişmekte olan ekonomilerinin oluşturduğu bir gruptur ve bu ülkeler dünya kara yüzeyinin yaklaşık %27'sini ve küresel nüfusun %42'sini oluşturmaktadır.
Yine debdebeli bir zirve, yine israf, bilindik yüzler ve tavırlar. Hindistan’da toplanan G20 zirvesinden söz ediyorum. Dünya Hindistan resmi adını Bharat’a[1] çevirecek mi? Bu yaparken ülkenin Hindu olmayan insanına ne olacak diye düşünürken, G20 2023 teması “Tek Yeryüzü, Tek Aile ve Tek Gelecek“ olarak açıklandı.
1883 yılında Afgani’nin Ernest Renan’a cevabı, Renan’ın İslam dininin ilmi gelişmeye mani ya da kapalı olduğu yönündeki ifadelerine karşı verilmişti. Afgani’nin iddiası ise aslında ilmin İslamda olduğu, İslamın hem Kur’an ve hem de hadislerle İlmi teşvik ettiği yönündeydi.
Ortadoğu tanımı, bölge dışındaki güçler tarafından yapılmıştır. Ortadoğu’nun jeostratejik rolüne baktığımızda ekonomik, kültürel, fiziki, beşeri özelliklerinden kaynaklanan olumlu/olumsuz birçok faktörün etkisi altında kaldığını görmekteyiz.
Soğuk Savaş sonrasında Asya işbirliğine yönelik daha uygun bir zemin oluştu; o dönemde barış ve kalkınma en çok kullanılan kavramlardı. Asya ülkeleri arasındaki ilişkiler, güvensizlik ve zıtlaşmalardan işbirliği ve koordineli çalışmaya doğru evrim gösterdi.
Konvensiyonel diplomasi ve uluslararası ilişkiler, çok taraflı olarak her zaman çok dikkatli adımların atılması gereken ve zeminin oldukça değişkenlik gösterdiği alanlardır. Siyaset alanına geniş bir perspektiften bakıldığında konjonktürlerin değiştiğini ve her değişimin uluslararası arenaya yeni kavramlar getirdiğini görmek mümkündür.
İçinde bulunduğumuz dönemde Türk Dünyası ile ilgili örgütlenme süreci giderek gelişmekte, bu alanda faal olmak isteyen çevrelerin ve kurumların sayısı da artmakta ve bu süreç etkin olmaktadır. Devlet kurumları, akademik kurumlar ve özel kurumlar söz konusu etkinliği paylaşmaktadır.
Enerji dönüşümü özellikle birkaç kritik maden ve hammaddeye olan talebin artmasında ana sebeplerinden birisidir. Dönüşüm, mineral ve metal yoğunluğu üzerinde gerçekleşecektir. Şu an söz konusu hammaddelere duyulan bu ihtiyaç tamamıyla enerji dönüşümünden kaynaklanmamakla beraber süreç ilerledikçe hammaddelere olan rağbetin artacağı tahmin ediliyor.
Son on yılda Rusya, siyasi, ekonomik, askeri ve kültürel de dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde Afrika uluslarıyla bağlarını aktif olarak güçlendirmenin yollarını arıyor. Rusya, birkaç Afrika ülkesinde büyükelçilikler açarak, Afrika'daki diplomatik varlığını genişletiyor. Rus yetkililer ile Afrikalı liderler arasındaki üst düzey ziyaretler ve toplantıların sıklaşması, ikili ilişkileri derinleştirme isteğini gösteriyor.
Bilirsiniz inşaat yaparken tuğlaları üst üste koymak yetmez. Aralarına bunları bir arada tutacak sağlam bir harç koymak gerek. Ben BRICS’in genişlemesine de işte böyle bakıyorum. Gruba yapılan eklemelerin bir fayda sağlaması ve ömrünün uzun olması için Horasan olmasa bile güçlü bir yapıştırıcı harç ve ses getirecek, fark yaratacak yeni bir görev tanımı veya misyon gerekli.
Kaybedilen iki savaş, aşınan altyapı, sakat bir ekonomi… Amerika Birleşik Devletleri'nin dünyanın hemen her yerinde siyasi, ekonomik ve güvenlik düzenini yaratıp yönetebileceği dönem sona erdi. Çözüm nedir? Yeni bir Amerikan stratejisi.
