Bu yayın, The Prospect Foundation (PF), Institute for Security and Development Policy (ISDP) ve Kajima Institute of International Peace (KIIP) ortak projesinin bir parçasıdır. "Liberalizme Dayalı Uluslararası Düzenin Geleceği" olan tema üzerine taze bakış açıları sunma girişimidir. Yayın, özellikle üç ana alanda evrilen siyasi gerçekleri analiz eder ve mevcut yönetim modellerindeki boşlukları doldurmayı amaçlar: (1) Tayvan olayına karşı stratejik bir kalkan; (2) Hint-Pasifik'te yeni bir jeopolitik denge; ve (3) Küresel Güney ile yeni bir ortaklık. Son olarak bu makale ilerleyen süreçte dikkate değer politika önerileri de sunmaktadır. Yönetici Özeti ve Politika Önerileri bölümü çevrilmiştir.
Tayvan İçin Stratejik Kalkan
1. Çin'in Tayvan'a yönelik askeri işgal niyeti, kapasitesi ve mali öngörüleri, "Savaş Hesaplaması = Niyet × Yetenek - Maliyet" olarak formüle edebileceğimiz bir çerçeveden değerlendirilebilir.
2. Bu perspektiften Tayvan olayını incelemek, barışçıl bir birleşmeye yönelik kötümser bir bakış açısıdır: Xi Jinping'in revizyonist eğilimleri ve Çin'in küresel bir güç olarak yükselmesinin, Çin'in askeri müdahalelere başvurma konusundaki hazırlıklarını artırdığını vurgular. Ancak, herhangi bir askeri işgal için maliyet hesaplaması çok yönlü ve genellikle belirsiz kalmaktadır. Ayrıca, Tayvan'ın savunma gücü ve uluslararası destek artışı göz önünde bulundurulduğunda, Çin için savaş maliyetini artırarak savaştan caydırmak daha etkili hale getirilebilir. Bu nedenle, Çin büyüyen gücünü birleşmeyi başarmak için kullanmaya çalışsa da askeri çatışma olasılığını saptamak oldukça zordur.
3. Potansiyel bir Tayvan işgali senaryosu tartışırken, Japonya'nın Tayvan ile olası iş birliğinin yanı sıra Çin’in Tayvan politikasını da incelerken Tayvan'ın görüşünü dikkate almak ve aktarmak önemlidir. Bu, Çin'in kendi Tayvan politikasının değerlendirmesine ve Xi Jinping'in görev süresinin Tayvan sorunu üzerindeki potansiyel etkisine dikkat edilerek yapılmalıdır. Çin'in Tayvan politikası konusunda, Çin, Tayvan toplumuna sızmaya ve değiştirmeye odaklanmıştır. Ancak, Tayvan'daki kamuoyu yoklamalarının bir değerlendirmesi, Tayvan halkının durumun statüsünü koruma lehinde olduğunu göstermektedir ve Çin'in Tayvan toplumunu baskılama stratejisinin en iyi ihtimalle oldukça zor olacağını göstermektedir. Bununla birlikte, Çin'in mevcut yaklaşımı etkili olmazsa, askeri baskıyı artırabileceği ve bir Tayvan meselesine yol açabileceği spekülasyonları yaygındır. Tayvan'ın birleşme politikasının şu anda terk edilmesi olası değildir. Xi Jinping'in 2049'da belirlediği “Tayvan ile birleşme“ hedefi büyük önem taşımaktadır; ayrıca Çin liderlerinin 2035 ve 2049 hedef yıllarıyla ilgili açıklamalara dikkat edilmesi de gereklidir.
4. Bu nedenle, “Tayvan meselesi“ öncesi daha fazla dikkat ve analiz gerektirir. Paydaş ülkeler sadece potansiyel bir işgal için plan yapmakla kalmamalı, aynı zamanda Tayvan toplumundaki eğilimleri anlamalı, şu anda Tayvan ile iş birliği için olası yolları araştırmalı ve Çin'i ikna etmek için çalışılmalıdır. Amaç, Çin'e (ve Xi'ye) "barışçıl bir birleşme" fikrinin, yani gri alan taktikleri kullanarak ve doğrudan silah kullanmadan birleşme düşüncesinin kabul edilemez olduğuna dair güçlü bir mesaj göndermektir.
5. Olası bir Tayvan meselesi/işgali durumunda, bu işgalin tam ölçekli bir Japonya-Çin savaşına dönüşmemesi için Japonya’nın yeterli karşı saldırı kapasitesine ulaşması gerekmektedir, ki bu kaçınılmaz olarak ABD'yi de içerecektir. Aynı zamanda, Çin'in nükleer tehdidi karşısında Japonya'nın güvenlik şemsiyesini güçlendirmesini talep etme hakkı bulunmaktadır.
6. Daha da önemlisi, Tayvan için acil durum sonrası bir çözümün düşünülmesi de kritik önem taşıyor. Bunun önemli bir noktası var: Çin'in daha fazla işgalini önlemek için ABD'nin belirsizlik politikasından uzaklaşmak ve nükleer şemsiyesini Tayvan'a kadar genişletmek (böylece bölgede "soğuk barış" uygulamak).
Avrupa-Atlantik'ten Hint-Pasifik Güvenliğine
7. Rusya'nın Avrupa'nın kalbindeki yeniden artan saldırganlığının ardından, Avrupa Birliği (AB), güvenliği açısından Rusya'yı ana tehdit olarak görmektedir. Aynı zamanda, AB'nin Çin'i güvenilir bir ortak olarak algılaması değişmiş, çift taraflı işbirliğinin bloğun ekonomik güvenliği açısından bir maliyetle gelebileceği ve Pekin'in küresel yönetimi kendi çıkarlarına uygun şekilde yeniden şekillendirmesine yardımcı olabileceği endişeleri artmıştır. Pekin'in Moskova'ya politik destek sağlaması, daha sıkı bir Rusya-Çin hizalanmasının mevcut Liberal Uluslararası Düzen'i (LID) temelde sarsabileceği endişelerini güçlendirmiştir. Rusya-Çin hizalanmasıyla başa çıkmak için Avrupa, benzer düşünen ortaklarla işbirliğini güçlendirmeye başlamış ve savunma araçlarıyla donatılmıştır. Ancak, ileriye dönük olarak, savunma duruşu artık yeterli değildir. Rusya ve Çin, kendilerini Küresel Güney'in sorunlarının çözüm sağlayıcıları olarak konumlandırmaya çalışmış, her ikisi de sorunların kaynağının "Batı'da" başladığını iddia etmiştir.
8. AB, bu ülkelerle tekrar ilişki kurma çabalarına liderlik etmeli ve uluslararası hukuku ilerletmek ve LUD'yi korumak için etkili bir karşı-naratif ve stratejiye yatırım yapmalıdır. Tayvan ve Ukrayna, sırasıyla güçlü komşularının (Çin ve Rusya) toprak hırslarından kaynaklanan güvenlik zorluklarıyla karşılaşma benzerliklerine sahiptir. Bu sorunları ele almak için Tayvan, uzatılmış askerlik hizmeti süresi, sıkı eğitim ve kendini güçlü bir savunma kuvvetine dönüştürmek için asimetrik bir askeri strateji uyguluyor.
9. Ukrayna savaşından çıkarılan deneyimden yola çıkan ABD hükümeti, hem ABD'de hem de Tayvan'da hazırlıklı olmayı önceliklendirmektedir. Tayvan durumunun şu anda yönetilebilir olduğunu kabul ederken, stratejik stoklar oluşturmak ve güçlü bir şehir savunma stratejisinin bir parçası olarak küçük, hassas ve maliyet etkin istihbarat odaklı silahları konuşlandırmak, Çin'den potansiyel saldırıyı caydırmaya yardımcı olabilir.
10. Çin için Ukrayna savaşı, şüphesiz ki ABD öncülüğündeki bir koalisyonun hızlı ve etkili bir yanıtı olmuştur. Ukrayna'daki gelişmelere dayanarak, Pekin'in öncelikli hedefi, Tayvan Boğazı'ndaki potansiyel ABD müdahalelerini caydıran güvenilir bir nükleer strateji oluşturmak olmuştur.
11. Ayrıca, Ukrayna savaşının sonucunun gelecekteki dünya düzeni üzerinde büyük bir etkisi olacağı açıktır, özellikle de Tayvan meselesi nedeniyle Hint-Pasifik bölgesi güvenliği konusunda. Bu nedenle, Ukrayna savaşından çıkarılacak dersler, Hint-Pasifik güvenliği ve savunmasına dahil edilmelidir. Tehdit altındaki bölgeler için güvenilir savunma mekanizmaları inşa etmek için uluslararası işbirliği anlaşmaları gereklidir. Demokratik hükümetler, Tayvan etrafında güvenilir bir kalkan oluşturmak için işbirliği yapmalıdır. Pekin'e, Tayvan'ı istilasının faydadan çok maliyetli olacağını ve LUD'nin dişli olduğunu anlatmak gereklidir.
12. Mevcut jeopolitik ortam bağlamında, bu kitap, Avrupa-Atlantik ve Hint-Pasifik'in güvenliğinin birbirine güçlü bir şekilde bağımlı olduğunu savunmaktadır. Bu nedenle, Tayvan, Japonya, ABD, AB ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile birlikte, iki bloğun üyeleriyle işbirliği zorunludur.
13. Çin ve Rusya'nın oluşturduğu tehdide askeri olarak denge koymaktan başka, demokratik devletlerin uluslararası liberal demokratik sistemi pekiştirmek ve korumak için birlikte çalışma yollarını keşfetme ihtiyacı bulunmaktadır. Bu, bilgi savaşlarına daha etkili bir şekilde karşı koymak, dijital otoriterliği engelleme stratejilerini keşfetmek ve Rusya ve Çin'den ayrılmayı hızlandırmak gereklidir. Küresel bağımlılık norm haline geldikçe ve siber, uzay ve diğer yeni alanlardaki tehditler arttıkça, NATO, güvenlik konularında küresel ortaklarıyla yakın bir şekilde koordine etmeye başlamıştır. Örneğin, Bireysel Uyarlanmış Ortaklık Programı - anahtar ortak ülkeler için stratejik bir adım atmak adına Japonya-NATO ilişkilerini daha üst boyuta taşımak doğru olacaktır. Pratik bir ortaklık, her iki taraf için de faydalı olacaktır.
14. Siber savunma, hibrit savaş taktikleri dahil olmak üzere işbirliği, çok katmanlı güvenlik gibi konularda yapılan işbirliğinin yanı sıra, iklim eylemi hem NATO hem de Japonya için önemli bir öncelik olarak kabul edilmektedir. Avrupa ülkeleri ile işbirliği yaparak, Japonya, güvenlikle ilgili bir "iklim ittifakı" oluşturarak, Hint-Pasifik bölgesine entegre kamu-özel işbirliği ve yardımı sağlayabilir.
Küresel Güney'e Tedarik Zinciri Bağlantısı
15. Çin'in küresel pazarlardaki neredeyse efsanevi konumu, ekonomiyi silahlandırmasına olanak tanımıştır. Bu bağlamda, özellikle nadir toprak elementleri ve yarı iletkenler gibi kritik değer zincirlerinin istikrarı ve güvenliği, gelecekte Japonya, Tayvan ve Avrupa ülkeleri gibi benzer düşünen devletler arasında artan işbirliğini gerektirmiştir. Zamanın gerekliliği haline gelen çeşitlendirmeye rağmen, bu strateji değişikliğinin yüksek maliyetleri nedeniyle, "dost tedariği" veya güvenilir bir tedarik zinciri oluşturmak için dost ülkelerle işbirliği yapma fikri önem kazanmaktadır. Önemli bir şekilde, sınır ötesi tedarik zinciri direnci, zincirin çeşitli düğümlerinde bulunan tüm katılımcıların güven, dayanışma ve kolektif karar alma gibi konularda birlikte çalışmasını gerektirir. Bu, Hint-Pasifik Ekonomik Refah Çerçevesi (IPEF) ve Tedarik Zinciri Direnci İnisiyatifi (SCRI) gibi platformlar aracılığıyla ve ayrıca yeni Dünya Ticaret Örgütü (WTO) reformlarıyla gerçekleştirilebilir.
16. Liberal Uluslararası Düzen'in geleceği, Küresel Güney'in gerçekçi anlayışına ve bu zorlukları ele alan stratejilere bağlıdır. Yapısı heterojen üyelerinden kaynaklanan çeşitli nedenlerle, Güney'in birleşik, yapıcı ve katkıda bulunan bir aktör olarak kalması en iyi ihtimalle zordur. Bu ülkelerdeki kurumsal zayıflıklar, kötü yönetişim, ekonomik istikrarsızlık, bağımlılık ve ortak bir siyasi kimlik eksikliği, Liberal Uluslararası Düzen'i destekleme kapasitelerini daha da sınırlamaktadır. Liberal Uluslararası Düzen'deki Güney'in önemini küçümsememekle birlikte, Güney'in heterojenliğini ve zorluklarını kabul eden dengeli, pragmatik bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. Ayrıca, Liberal Uluslararası Düzen'i korumanın ve geliştirmenin pragmatik bir yaklaşımı, ekonomik, diplomatik, politik ve güvenlik açısından Batılı ülkelerin güçlendirilmesini içermektedir.
17. Hindistan-Çin ayrımı, artan ABD-Çin rekabeti ve kriz içindeki Liberal Uluslararası Düzen, dikkati Küresel Güney'e odaklamıştır. Küresel Güney tartışmalarının karmaşıklığına rağmen, Hindistan ve Çin, gelişmekte olan ve ortaya çıkan dünya etrafındaki jeopolitikte merkezi hale gelmiştir. Küresel Güney'i önde götürme çabasında olan bu rakip ülkeler, çok kutupluluk aracılığıyla Batı tarafından domine edilen Liberal Uluslararası Düzen'in parametrelerini yeniden tanımlamayı da düşünmektedir. Ancak söz konusu hedeflere ulaşma için her iki ülkenin niyetleri, vizyonları, stratejileri ve araçları kesinlikle karşıtlıklar içeren bir incelemedir.
18. OBOR (Bir Kuşak, Bir Yol) gibi girişimlerle Çin, kendisini gelişmekte olan ülkelerin savunucusu olarak konumlandırmıştır. Küresel Güney ile etkileşime geçme, Çin'in daha çok Sino-merkezli bir dünya düzeni kurma vizyonu altında yer almaktadır. Hindistan'ın Küresel Güney yaklaşımı, Güney-Güney işbirliğinin ve Batı-dışı minilaterallerin önemini içeren bazı benzerliklere sahip olsa da, Hindistan'ın hedefleri, Çin'in batı-sonrası bir düzen için duyduğu hevesin aksine, adil, sürdürülebilir ve temsil edici bir çok kutuplu dünya düzeni oluşturmaya yöneliktir. Hindistan ve benzer düşünen partner devletler (Batı dahil) Küresel Güney'e karşı yapıcı bir gündem benimsemeli, bekleyen BM reformlarını hızlandırmalı, iklim eylemini hızlandırmalı ve dijital erişimi genişletmelidir.
Kayda Değer Politika Önerileri
Tayvan İçin Stratejik Kalkan
1. Tayvan'ın NATO'nun Standartlaştırılmış Sistemi ile uyumlu olacak şekilde savunma kapasitelerini önemli ölçüde artırması ve modernize etmesi gerekiyor; ayrıca olası bir askeri çatışma durumu için yeterli mühimmat ve cephane stoku yapmalıdır.
2. Tayvan'ın uluslararası arenada etkin bir şekilde yer alması için Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi uluslararası organizasyonlara katılımını teşvik etmeliyiz.
3. Tayvan, Japonya, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, Xi Jinping'in maceracı askeri hamlelerinin olası zamanlamasını ve motivasyonunu, Çin'in ekonomik durumunun düşüşünü ve Çin Komünist Partisi (ÇKP) siyasi liderliğinin artan istikrarsızlığını dikkatlice analiz etmelidir.
4. Olası Tayvan meselesi sona erdiğinde, tüm benzer düşünen ülkeler bir sonraki olası olaya hazırlık olarak Kuzeydoğu Asya'da bir savaş sonrası güvenlik düzeni kurmalıdır: 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı açıkça istilası, 2014'te Kırım'ı ele geçirmesinden sekiz yıl sonra gerçekleşti. Savaş sonrası güvenlik düzeni, caydırıcılık amacını daha iyi yerine getirmek için Tayvan'ı içermelidir.
5. "Xi sonrası Çin"i düşünmeli ve daha liberal ve açık fikirli bir Çin'in ortaya çıkması için nasıl bir ortam yaratabileceğimizi araştırmalıyız.
Hint-Pasifik'te Yeni Bir Jeopolitik Denge
1. Batı'nın birliği, Çin'i Tayvan'a karşı askeri eyleme başvurmaktan caydırmak ve caydırıcılık başarısız olursa Çin'e karşı durabilmek için kilit öneme sahiptir.
Tayvan, Japonya ve NATO, özellikle ABD, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler arasında düzenli stratejik görüşmelerin yapılması kritik önem taşımaktadır. Bu, görev ve rollerini tanımlamaya yardımcı olacak ve sınırları olmayan dış uzay ve siber uzay alanlarında karşılıklı iş birliğini genişletecek, böylece Çin ve Rus bilgi manipülasyonuna karşı koyabileceğimiz anlamına gelir.
Aynı zamanda, Güney Kore, Filipinler ve Avustralya dahil ilgili taraflar arasında askeri iletişimi ve koordinasyonu artırmak; ortak tatbikatlar ve askeri/istihbarat alanında ortak eğitimler aracılığıyla bu ortaklar ile Tayvan'ın askeri ve sahil güvenlik güçleri arasındaki uyumluluğu artırmak hayati önem taşımaktadır. Benzer düşünen ülkeler, Çin ile olası bir çatışma için yeterli silah ve mühimmat stoku yapmalıdır. Aynı zamanda, benzer düşünen ülkelerin kongre üyeleri arasında politika diyalogu da vazgeçilmezdir. Bunun yanı sıra, G7 ve benzeri ülkeler arasında Tayvan Boğazı güvenliğini yönetmeye dair yeni birçok taraflı güvenlik forumu kurmamız gerekmektedir.
2. Tayvan, Japonya ve NATO, özellikle ABD, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, Çin ile olan tedarik zincirlerinin aniden kesilmesine karşı hazırlıklı olmalıdır. Bir Tayvan meselesi durumunda, tüm Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi bir savaş bölgesine dönüşecektir, burada deniz sigortası kapsanmayacak ve seyir mümkün olmayacaktır.
Ekonomik hazırlık sadece hükümetler düzeyinde değil, aynı zamanda tüm benzer düşünen ülkelerin özel sektör düzeyinde de gereklidir.
Tayvan, Japonya, ABD, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, "Mavi Tedarik Zinciri Ağları"nı oluşturmak ve Çin tarafından domine edilen "Kırmızı Tedarik Zinciri Ağları"na karşı durabilmek için ekonomik güvenliği artırmalı; aynı zamanda Çin'in teknolojik gelişimine rekabet etmek için keskin teknolojilerin geliştirilmesinde karşılıklı iş birliğini genişletmelidir.
3. Japonya'nın Çin'den nükleer şantajla karşılaşabileceği bir duruma karşı hazırlıklı olması gerekmekte ve Japonya'nın, taktik nükleer saldırıya karşı misilleme tehlikesini göstermek amacıyla ABD'den Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi'nde denizaltı tabanlı orta menzilli nükleer seyir füzelerini yeniden konuşlandırmasını talep etmesi gerekmektedir. Japon vatandaşları hala çok saf ve nükleer silahlara bir tür "alerji"ye sahip olduğu için, Japon hükümeti ve askeri/dış ilişkiler konusundaki uzmanlar, Uzak Doğu'daki sert gerçeklere dair halkın farkındalığını artırmak için çaba göstermelidir.
4. ABD, Çin'in yanlış hesaplamalarına yol açabilecek ve konvansiyonel bir çatışmaya veya hatta nükleer mübadeleye yol açabilecek "Stratejik Belirsizlik" politikasını bırakmalıdır. ABD, bir Tayvan meselesine müdahale edeceğini ve sadece Tayvan'ı değil, aynı zamanda özgürlüğü, demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü ve temel insan haklarını savunacağını kesin bir şekilde açıklamalıdır. "Yeni Jeopolitik Dengenin Indo-Pasifik Bölgesinde Kurulması" için "Soğuk Barış" kaçınılmazdır.
5. Kuzey Kore, nükleer füzeleri hızla geliştirmiş ve bunları silahlı kuvvetlerinde konuşlandırmıştır. Ayrıca, Rusya, Çin ile "limitsiz" bir şekilde yakın ilişki kurarken aynı zamanda Kuzey Kore ile de yakın bir ortaklık kurmuştur. Rusya'nın ve Kuzey Kore'nin, Uzak Doğu’nun Kuzey'inde bir "aldatma operasyonu" veya benzer düşünen ülkeler arasında sahte haberlerin yayılması gibi Çin’i güçlendirecek eylemlere karşı dikkat etmeliyiz.
Küresel Güney ile Yeni Bir Ortaklık
1. Tayvan, Japonya, ABD, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, çeşitli çıkarları ve hedefleri göz önüne alarak, aynı zamanda Batı'nın eleştirilerini de dikkate alarak, Güney küresi ile gerçek ve eşit bir ortaklık geliştirmeye yatırım yapmalıdır. Benzer düşünen ülkeler, Çin ve Rus dış bilgi manipülasyonunun ve müdahalesinin nasıl çalıştığı konusunda farkındalığı artırmada liderlik etmeli ve Çin ve Rusya tarafından yayılan yanıltıcı anlatılara karşı savunma ve Liberal Uluslararası Düzen'i koruma amacıyla proaktif/açık karşı anlatılarla demokratik dayanıklılığı güçlendirmelidir.
2. BM Sistemi'nde, Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul dahil olmak üzere, Küresel Güney'in çıkarlarını adil bir şekilde temsil etmek üzere ertelenen reformları ileriye taşımalıyız.
3. "Quad Plus" gibi minilateralizm, Güney Kore ve Güneydoğu Asya ülkeleri dahil olmak üzere Güney küresi ile işbirliği için geçerli bir yol olabilir. Ayrıca, Hindistan'ın Tayvan, Japonya, ABD, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkelerle ilişkilerini güçlendirmesi gerekmektedir.
4. Tayvan, Japonya, ABD, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkelerin değerleri evrensel, açık, kapsayıcı ve çeşitlidir ve bu değerler nihayetinde Çin dahil olmak üzere dünyanın her yerinde hakim olabilir, böylece özgürlük, demokrasi, hukukun üstünlüğü, temel insan hakları vb. tüm hükümetler ve vatandaşlar tarafından saygı görecektir.
Çeviren: Zeki AYDINTayvan İçin Stratejik Kalkan
1. Çin'in Tayvan'a yönelik askeri işgal niyeti, kapasitesi ve mali öngörüleri, "Savaş Hesaplaması = Niyet × Yetenek - Maliyet" olarak formüle edebileceğimiz bir çerçeveden değerlendirilebilir.
2. Bu perspektiften Tayvan olayını incelemek, barışçıl bir birleşmeye yönelik kötümser bir bakış açısıdır: Xi Jinping'in revizyonist eğilimleri ve Çin'in küresel bir güç olarak yükselmesinin, Çin'in askeri müdahalelere başvurma konusundaki hazırlıklarını artırdığını vurgular. Ancak, herhangi bir askeri işgal için maliyet hesaplaması çok yönlü ve genellikle belirsiz kalmaktadır. Ayrıca, Tayvan'ın savunma gücü ve uluslararası destek artışı göz önünde bulundurulduğunda, Çin için savaş maliyetini artırarak savaştan caydırmak daha etkili hale getirilebilir. Bu nedenle, Çin büyüyen gücünü birleşmeyi başarmak için kullanmaya çalışsa da askeri çatışma olasılığını saptamak oldukça zordur.
3. Potansiyel bir Tayvan işgali senaryosu tartışırken, Japonya'nın Tayvan ile olası iş birliğinin yanı sıra Çin’in Tayvan politikasını da incelerken Tayvan'ın görüşünü dikkate almak ve aktarmak önemlidir. Bu, Çin'in kendi Tayvan politikasının değerlendirmesine ve Xi Jinping'in görev süresinin Tayvan sorunu üzerindeki potansiyel etkisine dikkat edilerek yapılmalıdır. Çin'in Tayvan politikası konusunda, Çin, Tayvan toplumuna sızmaya ve değiştirmeye odaklanmıştır. Ancak, Tayvan'daki kamuoyu yoklamalarının bir değerlendirmesi, Tayvan halkının durumun statüsünü koruma lehinde olduğunu göstermektedir ve Çin'in Tayvan toplumunu baskılama stratejisinin en iyi ihtimalle oldukça zor olacağını göstermektedir. Bununla birlikte, Çin'in mevcut yaklaşımı etkili olmazsa, askeri baskıyı artırabileceği ve bir Tayvan meselesine yol açabileceği spekülasyonları yaygındır. Tayvan'ın birleşme politikasının şu anda terk edilmesi olası değildir. Xi Jinping'in 2049'da belirlediği “Tayvan ile birleşme“ hedefi büyük önem taşımaktadır; ayrıca Çin liderlerinin 2035 ve 2049 hedef yıllarıyla ilgili açıklamalara dikkat edilmesi de gereklidir.
4. Bu nedenle, “Tayvan meselesi“ öncesi daha fazla dikkat ve analiz gerektirir. Paydaş ülkeler sadece potansiyel bir işgal için plan yapmakla kalmamalı, aynı zamanda Tayvan toplumundaki eğilimleri anlamalı, şu anda Tayvan ile iş birliği için olası yolları araştırmalı ve Çin'i ikna etmek için çalışılmalıdır. Amaç, Çin'e (ve Xi'ye) "barışçıl bir birleşme" fikrinin, yani gri alan taktikleri kullanarak ve doğrudan silah kullanmadan birleşme düşüncesinin kabul edilemez olduğuna dair güçlü bir mesaj göndermektir.
5. Olası bir Tayvan meselesi/işgali durumunda, bu işgalin tam ölçekli bir Japonya-Çin savaşına dönüşmemesi için Japonya’nın yeterli karşı saldırı kapasitesine ulaşması gerekmektedir, ki bu kaçınılmaz olarak ABD'yi de içerecektir. Aynı zamanda, Çin'in nükleer tehdidi karşısında Japonya'nın güvenlik şemsiyesini güçlendirmesini talep etme hakkı bulunmaktadır.
6. Daha da önemlisi, Tayvan için acil durum sonrası bir çözümün düşünülmesi de kritik önem taşıyor. Bunun önemli bir noktası var: Çin'in daha fazla işgalini önlemek için ABD'nin belirsizlik politikasından uzaklaşmak ve nükleer şemsiyesini Tayvan'a kadar genişletmek (böylece bölgede "soğuk barış" uygulamak).
Avrupa-Atlantik'ten Hint-Pasifik Güvenliğine
7. Rusya'nın Avrupa'nın kalbindeki yeniden artan saldırganlığının ardından, Avrupa Birliği (AB), güvenliği açısından Rusya'yı ana tehdit olarak görmektedir. Aynı zamanda, AB'nin Çin'i güvenilir bir ortak olarak algılaması değişmiş, çift taraflı işbirliğinin bloğun ekonomik güvenliği açısından bir maliyetle gelebileceği ve Pekin'in küresel yönetimi kendi çıkarlarına uygun şekilde yeniden şekillendirmesine yardımcı olabileceği endişeleri artmıştır. Pekin'in Moskova'ya politik destek sağlaması, daha sıkı bir Rusya-Çin hizalanmasının mevcut Liberal Uluslararası Düzen'i (LID) temelde sarsabileceği endişelerini güçlendirmiştir. Rusya-Çin hizalanmasıyla başa çıkmak için Avrupa, benzer düşünen ortaklarla işbirliğini güçlendirmeye başlamış ve savunma araçlarıyla donatılmıştır. Ancak, ileriye dönük olarak, savunma duruşu artık yeterli değildir. Rusya ve Çin, kendilerini Küresel Güney'in sorunlarının çözüm sağlayıcıları olarak konumlandırmaya çalışmış, her ikisi de sorunların kaynağının "Batı'da" başladığını iddia etmiştir.
8. AB, bu ülkelerle tekrar ilişki kurma çabalarına liderlik etmeli ve uluslararası hukuku ilerletmek ve LUD'yi korumak için etkili bir karşı-naratif ve stratejiye yatırım yapmalıdır. Tayvan ve Ukrayna, sırasıyla güçlü komşularının (Çin ve Rusya) toprak hırslarından kaynaklanan güvenlik zorluklarıyla karşılaşma benzerliklerine sahiptir. Bu sorunları ele almak için Tayvan, uzatılmış askerlik hizmeti süresi, sıkı eğitim ve kendini güçlü bir savunma kuvvetine dönüştürmek için asimetrik bir askeri strateji uyguluyor.
9. Ukrayna savaşından çıkarılan deneyimden yola çıkan ABD hükümeti, hem ABD'de hem de Tayvan'da hazırlıklı olmayı önceliklendirmektedir. Tayvan durumunun şu anda yönetilebilir olduğunu kabul ederken, stratejik stoklar oluşturmak ve güçlü bir şehir savunma stratejisinin bir parçası olarak küçük, hassas ve maliyet etkin istihbarat odaklı silahları konuşlandırmak, Çin'den potansiyel saldırıyı caydırmaya yardımcı olabilir.
10. Çin için Ukrayna savaşı, şüphesiz ki ABD öncülüğündeki bir koalisyonun hızlı ve etkili bir yanıtı olmuştur. Ukrayna'daki gelişmelere dayanarak, Pekin'in öncelikli hedefi, Tayvan Boğazı'ndaki potansiyel ABD müdahalelerini caydıran güvenilir bir nükleer strateji oluşturmak olmuştur.
11. Ayrıca, Ukrayna savaşının sonucunun gelecekteki dünya düzeni üzerinde büyük bir etkisi olacağı açıktır, özellikle de Tayvan meselesi nedeniyle Hint-Pasifik bölgesi güvenliği konusunda. Bu nedenle, Ukrayna savaşından çıkarılacak dersler, Hint-Pasifik güvenliği ve savunmasına dahil edilmelidir. Tehdit altındaki bölgeler için güvenilir savunma mekanizmaları inşa etmek için uluslararası işbirliği anlaşmaları gereklidir. Demokratik hükümetler, Tayvan etrafında güvenilir bir kalkan oluşturmak için işbirliği yapmalıdır. Pekin'e, Tayvan'ı istilasının faydadan çok maliyetli olacağını ve LUD'nin dişli olduğunu anlatmak gereklidir.
12. Mevcut jeopolitik ortam bağlamında, bu kitap, Avrupa-Atlantik ve Hint-Pasifik'in güvenliğinin birbirine güçlü bir şekilde bağımlı olduğunu savunmaktadır. Bu nedenle, Tayvan, Japonya, ABD, AB ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile birlikte, iki bloğun üyeleriyle işbirliği zorunludur.
13. Çin ve Rusya'nın oluşturduğu tehdide askeri olarak denge koymaktan başka, demokratik devletlerin uluslararası liberal demokratik sistemi pekiştirmek ve korumak için birlikte çalışma yollarını keşfetme ihtiyacı bulunmaktadır. Bu, bilgi savaşlarına daha etkili bir şekilde karşı koymak, dijital otoriterliği engelleme stratejilerini keşfetmek ve Rusya ve Çin'den ayrılmayı hızlandırmak gereklidir. Küresel bağımlılık norm haline geldikçe ve siber, uzay ve diğer yeni alanlardaki tehditler arttıkça, NATO, güvenlik konularında küresel ortaklarıyla yakın bir şekilde koordine etmeye başlamıştır. Örneğin, Bireysel Uyarlanmış Ortaklık Programı - anahtar ortak ülkeler için stratejik bir adım atmak adına Japonya-NATO ilişkilerini daha üst boyuta taşımak doğru olacaktır. Pratik bir ortaklık, her iki taraf için de faydalı olacaktır.
14. Siber savunma, hibrit savaş taktikleri dahil olmak üzere işbirliği, çok katmanlı güvenlik gibi konularda yapılan işbirliğinin yanı sıra, iklim eylemi hem NATO hem de Japonya için önemli bir öncelik olarak kabul edilmektedir. Avrupa ülkeleri ile işbirliği yaparak, Japonya, güvenlikle ilgili bir "iklim ittifakı" oluşturarak, Hint-Pasifik bölgesine entegre kamu-özel işbirliği ve yardımı sağlayabilir.
Küresel Güney'e Tedarik Zinciri Bağlantısı
15. Çin'in küresel pazarlardaki neredeyse efsanevi konumu, ekonomiyi silahlandırmasına olanak tanımıştır. Bu bağlamda, özellikle nadir toprak elementleri ve yarı iletkenler gibi kritik değer zincirlerinin istikrarı ve güvenliği, gelecekte Japonya, Tayvan ve Avrupa ülkeleri gibi benzer düşünen devletler arasında artan işbirliğini gerektirmiştir. Zamanın gerekliliği haline gelen çeşitlendirmeye rağmen, bu strateji değişikliğinin yüksek maliyetleri nedeniyle, "dost tedariği" veya güvenilir bir tedarik zinciri oluşturmak için dost ülkelerle işbirliği yapma fikri önem kazanmaktadır. Önemli bir şekilde, sınır ötesi tedarik zinciri direnci, zincirin çeşitli düğümlerinde bulunan tüm katılımcıların güven, dayanışma ve kolektif karar alma gibi konularda birlikte çalışmasını gerektirir. Bu, Hint-Pasifik Ekonomik Refah Çerçevesi (IPEF) ve Tedarik Zinciri Direnci İnisiyatifi (SCRI) gibi platformlar aracılığıyla ve ayrıca yeni Dünya Ticaret Örgütü (WTO) reformlarıyla gerçekleştirilebilir.
16. Liberal Uluslararası Düzen'in geleceği, Küresel Güney'in gerçekçi anlayışına ve bu zorlukları ele alan stratejilere bağlıdır. Yapısı heterojen üyelerinden kaynaklanan çeşitli nedenlerle, Güney'in birleşik, yapıcı ve katkıda bulunan bir aktör olarak kalması en iyi ihtimalle zordur. Bu ülkelerdeki kurumsal zayıflıklar, kötü yönetişim, ekonomik istikrarsızlık, bağımlılık ve ortak bir siyasi kimlik eksikliği, Liberal Uluslararası Düzen'i destekleme kapasitelerini daha da sınırlamaktadır. Liberal Uluslararası Düzen'deki Güney'in önemini küçümsememekle birlikte, Güney'in heterojenliğini ve zorluklarını kabul eden dengeli, pragmatik bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. Ayrıca, Liberal Uluslararası Düzen'i korumanın ve geliştirmenin pragmatik bir yaklaşımı, ekonomik, diplomatik, politik ve güvenlik açısından Batılı ülkelerin güçlendirilmesini içermektedir.
17. Hindistan-Çin ayrımı, artan ABD-Çin rekabeti ve kriz içindeki Liberal Uluslararası Düzen, dikkati Küresel Güney'e odaklamıştır. Küresel Güney tartışmalarının karmaşıklığına rağmen, Hindistan ve Çin, gelişmekte olan ve ortaya çıkan dünya etrafındaki jeopolitikte merkezi hale gelmiştir. Küresel Güney'i önde götürme çabasında olan bu rakip ülkeler, çok kutupluluk aracılığıyla Batı tarafından domine edilen Liberal Uluslararası Düzen'in parametrelerini yeniden tanımlamayı da düşünmektedir. Ancak söz konusu hedeflere ulaşma için her iki ülkenin niyetleri, vizyonları, stratejileri ve araçları kesinlikle karşıtlıklar içeren bir incelemedir.
18. OBOR (Bir Kuşak, Bir Yol) gibi girişimlerle Çin, kendisini gelişmekte olan ülkelerin savunucusu olarak konumlandırmıştır. Küresel Güney ile etkileşime geçme, Çin'in daha çok Sino-merkezli bir dünya düzeni kurma vizyonu altında yer almaktadır. Hindistan'ın Küresel Güney yaklaşımı, Güney-Güney işbirliğinin ve Batı-dışı minilaterallerin önemini içeren bazı benzerliklere sahip olsa da, Hindistan'ın hedefleri, Çin'in batı-sonrası bir düzen için duyduğu hevesin aksine, adil, sürdürülebilir ve temsil edici bir çok kutuplu dünya düzeni oluşturmaya yöneliktir. Hindistan ve benzer düşünen partner devletler (Batı dahil) Küresel Güney'e karşı yapıcı bir gündem benimsemeli, bekleyen BM reformlarını hızlandırmalı, iklim eylemini hızlandırmalı ve dijital erişimi genişletmelidir.
Kayda Değer Politika Önerileri
Tayvan İçin Stratejik Kalkan
1. Tayvan'ın NATO'nun Standartlaştırılmış Sistemi ile uyumlu olacak şekilde savunma kapasitelerini önemli ölçüde artırması ve modernize etmesi gerekiyor; ayrıca olası bir askeri çatışma durumu için yeterli mühimmat ve cephane stoku yapmalıdır.
2. Tayvan'ın uluslararası arenada etkin bir şekilde yer alması için Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi uluslararası organizasyonlara katılımını teşvik etmeliyiz.
3. Tayvan, Japonya, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, Xi Jinping'in maceracı askeri hamlelerinin olası zamanlamasını ve motivasyonunu, Çin'in ekonomik durumunun düşüşünü ve Çin Komünist Partisi (ÇKP) siyasi liderliğinin artan istikrarsızlığını dikkatlice analiz etmelidir.
4. Olası Tayvan meselesi sona erdiğinde, tüm benzer düşünen ülkeler bir sonraki olası olaya hazırlık olarak Kuzeydoğu Asya'da bir savaş sonrası güvenlik düzeni kurmalıdır: 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı açıkça istilası, 2014'te Kırım'ı ele geçirmesinden sekiz yıl sonra gerçekleşti. Savaş sonrası güvenlik düzeni, caydırıcılık amacını daha iyi yerine getirmek için Tayvan'ı içermelidir.
5. "Xi sonrası Çin"i düşünmeli ve daha liberal ve açık fikirli bir Çin'in ortaya çıkması için nasıl bir ortam yaratabileceğimizi araştırmalıyız.
Hint-Pasifik'te Yeni Bir Jeopolitik Denge
1. Batı'nın birliği, Çin'i Tayvan'a karşı askeri eyleme başvurmaktan caydırmak ve caydırıcılık başarısız olursa Çin'e karşı durabilmek için kilit öneme sahiptir.
Tayvan, Japonya ve NATO, özellikle ABD, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler arasında düzenli stratejik görüşmelerin yapılması kritik önem taşımaktadır. Bu, görev ve rollerini tanımlamaya yardımcı olacak ve sınırları olmayan dış uzay ve siber uzay alanlarında karşılıklı iş birliğini genişletecek, böylece Çin ve Rus bilgi manipülasyonuna karşı koyabileceğimiz anlamına gelir.
Aynı zamanda, Güney Kore, Filipinler ve Avustralya dahil ilgili taraflar arasında askeri iletişimi ve koordinasyonu artırmak; ortak tatbikatlar ve askeri/istihbarat alanında ortak eğitimler aracılığıyla bu ortaklar ile Tayvan'ın askeri ve sahil güvenlik güçleri arasındaki uyumluluğu artırmak hayati önem taşımaktadır. Benzer düşünen ülkeler, Çin ile olası bir çatışma için yeterli silah ve mühimmat stoku yapmalıdır. Aynı zamanda, benzer düşünen ülkelerin kongre üyeleri arasında politika diyalogu da vazgeçilmezdir. Bunun yanı sıra, G7 ve benzeri ülkeler arasında Tayvan Boğazı güvenliğini yönetmeye dair yeni birçok taraflı güvenlik forumu kurmamız gerekmektedir.
2. Tayvan, Japonya ve NATO, özellikle ABD, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, Çin ile olan tedarik zincirlerinin aniden kesilmesine karşı hazırlıklı olmalıdır. Bir Tayvan meselesi durumunda, tüm Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi bir savaş bölgesine dönüşecektir, burada deniz sigortası kapsanmayacak ve seyir mümkün olmayacaktır.
Ekonomik hazırlık sadece hükümetler düzeyinde değil, aynı zamanda tüm benzer düşünen ülkelerin özel sektör düzeyinde de gereklidir.
Tayvan, Japonya, ABD, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, "Mavi Tedarik Zinciri Ağları"nı oluşturmak ve Çin tarafından domine edilen "Kırmızı Tedarik Zinciri Ağları"na karşı durabilmek için ekonomik güvenliği artırmalı; aynı zamanda Çin'in teknolojik gelişimine rekabet etmek için keskin teknolojilerin geliştirilmesinde karşılıklı iş birliğini genişletmelidir.
3. Japonya'nın Çin'den nükleer şantajla karşılaşabileceği bir duruma karşı hazırlıklı olması gerekmekte ve Japonya'nın, taktik nükleer saldırıya karşı misilleme tehlikesini göstermek amacıyla ABD'den Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi'nde denizaltı tabanlı orta menzilli nükleer seyir füzelerini yeniden konuşlandırmasını talep etmesi gerekmektedir. Japon vatandaşları hala çok saf ve nükleer silahlara bir tür "alerji"ye sahip olduğu için, Japon hükümeti ve askeri/dış ilişkiler konusundaki uzmanlar, Uzak Doğu'daki sert gerçeklere dair halkın farkındalığını artırmak için çaba göstermelidir.
4. ABD, Çin'in yanlış hesaplamalarına yol açabilecek ve konvansiyonel bir çatışmaya veya hatta nükleer mübadeleye yol açabilecek "Stratejik Belirsizlik" politikasını bırakmalıdır. ABD, bir Tayvan meselesine müdahale edeceğini ve sadece Tayvan'ı değil, aynı zamanda özgürlüğü, demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü ve temel insan haklarını savunacağını kesin bir şekilde açıklamalıdır. "Yeni Jeopolitik Dengenin Indo-Pasifik Bölgesinde Kurulması" için "Soğuk Barış" kaçınılmazdır.
5. Kuzey Kore, nükleer füzeleri hızla geliştirmiş ve bunları silahlı kuvvetlerinde konuşlandırmıştır. Ayrıca, Rusya, Çin ile "limitsiz" bir şekilde yakın ilişki kurarken aynı zamanda Kuzey Kore ile de yakın bir ortaklık kurmuştur. Rusya'nın ve Kuzey Kore'nin, Uzak Doğu’nun Kuzey'inde bir "aldatma operasyonu" veya benzer düşünen ülkeler arasında sahte haberlerin yayılması gibi Çin’i güçlendirecek eylemlere karşı dikkat etmeliyiz.
Küresel Güney ile Yeni Bir Ortaklık
1. Tayvan, Japonya, ABD, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkeler, çeşitli çıkarları ve hedefleri göz önüne alarak, aynı zamanda Batı'nın eleştirilerini de dikkate alarak, Güney küresi ile gerçek ve eşit bir ortaklık geliştirmeye yatırım yapmalıdır. Benzer düşünen ülkeler, Çin ve Rus dış bilgi manipülasyonunun ve müdahalesinin nasıl çalıştığı konusunda farkındalığı artırmada liderlik etmeli ve Çin ve Rusya tarafından yayılan yanıltıcı anlatılara karşı savunma ve Liberal Uluslararası Düzen'i koruma amacıyla proaktif/açık karşı anlatılarla demokratik dayanıklılığı güçlendirmelidir.
2. BM Sistemi'nde, Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul dahil olmak üzere, Küresel Güney'in çıkarlarını adil bir şekilde temsil etmek üzere ertelenen reformları ileriye taşımalıyız.
3. "Quad Plus" gibi minilateralizm, Güney Kore ve Güneydoğu Asya ülkeleri dahil olmak üzere Güney küresi ile işbirliği için geçerli bir yol olabilir. Ayrıca, Hindistan'ın Tayvan, Japonya, ABD, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkelerle ilişkilerini güçlendirmesi gerekmektedir.
4. Tayvan, Japonya, ABD, NATO, AB ve diğer benzer düşünen ülkelerin değerleri evrensel, açık, kapsayıcı ve çeşitlidir ve bu değerler nihayetinde Çin dahil olmak üzere dünyanın her yerinde hakim olabilir, böylece özgürlük, demokrasi, hukukun üstünlüğü, temel insan hakları vb. tüm hükümetler ve vatandaşlar tarafından saygı görecektir.
