Katılım Bankaları Perspektifinden İstanbul Finans Merkezi’nin Geleceği ve Vizyonu

Makale

İstanbul Finans Merkezi Projesi, varlığa dayalı finansmanı öne çıkaran “katılım finansı” ve dijitalleşen dünyaya yeni açılımlar kazandıran “Fintek” ile gelişmeyi amaçlayan bir strateji etrafında şekillenmiştir. Dolayısıyla, katılım finansının uygulama alanı olan katılım bankaları da İFM projesinin fevkalade iki önemli temel unsurundan birisidir....

Öz

Türkiye’nin uluslararası finans merkezi olma hedefini oluşturan kuşkusuz önemli projelerinden biri de 2022 yılında tamamlanması planlanan uluslararası nitelikte İstanbul Finans Merkezi (İFM) projesidir. İFM Projesi 2 Ekim 2009 tarihli ve 27364 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Eylem Planında öncelikle olarak İstanbul’un bölgesel, nihai olarak da uzun vadede uluslararası finans merkezi olacağı şeklinde vizyon belirlenmiştir. İFM Projesi, varlığa dayalı finansmanı öne çıkaran “katılım finansı“ ve dijitalleşen dünyaya yeni açılımlar kazandıran “Fintek“ ile gelişmeyi amaçlayan bir strateji etrafında şekillenmiştir. Dolayısıyla, katılım finansının uygulama alanı olan katılım bankaları da İFM projesinin fevkalade iki önemli temel unsurundan birisidir.

Türkiye’de yaklaşık otuz yedi yıllık bir geçmişe sahip olan katılım bankaları, 2021 yılı itibarıyla altı katılım bankasıyla sektörde faaliyet göstermektedir. Katılım bankalarının toplam bankacılık sistemi içindeki payının 2025 yılı itibariyle %15 seviyesine çıkarılması temel amaçlar arasında bulunmaktadır. Ayrıca katılım finansı alanında bölgenin en büyük ve dünyanın da sayılı merkezleri arasında yer alması öncelikli hedefleri olarak değerlendirmektedir. Birbirlerini karşılıklı besler ve destekler olarak düşünülen İFM projesinin ve katılım bankalarının, arzuladıkları hedefleri yakalayabilmeleri söz konusu süreçte bir fırsat olarak öngörülmektedir. Yapılan çalışmada, literatür taramasıyla birlikte katılım bankalarının bankacılık sektöründen ve İslami piyasalardan aldıkları paylar çerçevesinde irdelenmelerde bulunulmuştur.

İFM projesinden beklenenlerin karşılanabilmesi için özellikle yasal mevzuatın güçlendirilmesi, yatırımcılara cazip gelecek şekilde vergilendirme düzenlemelerin iyileştirilmesi ve finansal hizmetlerin bütün kademelerinde görev alacak insan kaynaklarının yetkin kişilerden oluşması önemlidir. İFM kaldıracı etkisiyle yenilikçi, kapsayıcı ve dinamik bir katılım finansı ekosisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapılarak katılım ruhuna uygun yeni FinTek ürünler geliştirilerek yaygınlaştırılabilecektir. Ayrıca katılım finansı alanında küresel çapta önemli ülke, kurum ve kuruluşlarla stratejik iş birlikleri kurularak ülkemizin dünyanın sayılı katılım finansın cazibe başat merkezlerinden birisi olmasının sağlanabileceği düşünülmektedir. Diğer taraftan, küresel finans mimarisinin yeniden tasarlandığı bu dönemlerde ülkemizdeki katılım bankalarının İFM projesinde temel aktör olarak yer almasıyla projeye farklı açılardan ayrı bir katma değer ve vizyon katacağı söylenebilir. Özellikle kamu otoritesi tarafından faizsiz finansın kurumsal ve hukuksal altyapısının küresel ölçekte sağlıklı bir şekilde geliştirilmesini sağlayacak rasyonel adımların atılmasıyla birlikte, yapılacak yapısal reformlar nispetinde dünyadaki faizsiz fonların Türkiye'ye yönelmesiyle kalkınma hamlelerinin daha güçlü gerçekleşeceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelime: Katılım Bankaları, Katılım Finans, Finans Merkezi, Uluslararası İstanbul Finans Merkezi, İslami Finans.

1. GİRİŞ

Finans merkezinin içeriği ve tanımlanması noktasında her kesimin kabul ettiği ortak bir tanımlama bulunmamaktadır. Finans merkezleri, finansal kurumlar, yatırım ve portföy yöneticileri, borsalar vb. finansal hizmet sunanların birlikte bulunduğu bir alanda finansal işlemlerin ve hizmetlerin yapıldığı merkezler olarak isimlendirilebilir. Finans merkezlerinin sınıflandırılmasında genelde beşli bir ayırıma gidildiği görülmektedir (Lannoo, 2007, s.1). Bunlar; Uluslararası Finans Merkezleri, Bölgesel Finans Merkezleri, Off-shore Finans Merkezleri, Ürün Odaklı Finans Merkezleri ve beşincisi Ulusal Finans Merkezi olarak sıralanabilir. Uluslararası finans merkezleri, ulusal merkezlerin bir tür uzantısı olarak genelde kabul görmektedir. Uluslararası finans merkezleri, yerli ve yabancı bütün yatırımcıların her türlü finansal araçları kullanabildiği ve finansal hizmetlerden yararlanabildiği bir yer olarak tanımlanabilir.

Uluslararası İstanbul Finans Merkezi (İFM) projesi, küresel finans mimarisinin yeniden tasarlandığı yeni dönemde bir finansal çekim merkezi olmayı ve küresel finans merkezleri arasında üst kategorilere yerleşmeyi hedeflemektedir. Proje, varlığa dayalı finansmanı öne çıkaran “katılım finansı“ ve dijitalleşen dünyaya yeni açılımlar kazandıran “FinTek“ ile gelişmeyi amaçlayan bir stratejiden oluşmaktadır. Dolayısıyla, katılım finansın güçlü kurumsalları olan katılım bankaları, İFM projesinin de iki önemli temel ayağından bir tanesidir.

İFM projesinin 2022 yılında faaliyete geçmesi planlanmaktadır (https://cbfo.gov.tr/ifm-hakkinda/). Finansal ağırlık merkezinin coğrafi olarak değiştiği yeni dünya düzeninde İFM hak ettiği yere konumlanmayı amaçlamaktadır. İFM; bankacılık ve banka dışı finans kurumları, sermaye piyasaları kuruluşları, finansal yatırım ve portföy yönetim şirketleri gibi geniş bir yelpazedeki finansal kurumları ve kuruluşları kendi bünyesinde barındırmayı planlamaktadır. Söz konusu kurumların yeni değişim sürecinde İFM projesinde etkin olarak yer alması için her türlü alt yapı çalışmaları ve gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. Bu çalışmaların kuşkusuz önemli bir ağırlık noktasını da faizsiz finansal sistemin yeniden regüle edilmesi faaliyetleri oluşturmaktadır.

Bu içerik Marka Belgesi altında telif hakları ile korunmaktadır. Kaynak gösterilmesi, bağlantı verilmesi ve (varsa) müellifinin/yazarının adı ile unvanının aynı şekilde belirtilmesi şartı ile kısmen alıntı yapılabilir. Bu şartlar yerine getirildiğinde ayrıca izin almaya gerek yoktur. Ancak içeriğin tamamı kullanılacaksa TASAM’dan kesinlikle yazılı izin alınması gerekmektedir.

Alanlar

Kıtalar ( 5 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 2806 ) Etkinlik ( 225 )
Alanlar
TASAM Afrika 78 653
TASAM Asya 99 1129
TASAM Avrupa 23 658
TASAM Latin Amerika ve Karayip... 16 67
TASAM Kuzey Amerika 9 299
Bölgeler ( 4 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 1411 ) Etkinlik ( 55 )
Alanlar
TASAM Balkanlar 24 297
TASAM Orta Doğu 24 626
TASAM Karadeniz Kafkas 3 297
TASAM Akdeniz 4 191
Kimlikler ( 2 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 1307 ) Etkinlik ( 78 )
Alanlar
TASAM İslam Dünyası 58 786
TASAM Türk Dünyası 20 521
TASAM Türkiye ( 1 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 2060 ) Etkinlik ( 84 )
Alanlar
TASAM Türkiye 84 2060

Diplomasi Mesleğine girerken dikkate almanız gereken önemli konulardan biri kamu diplomasisi. Onun da önemli bir dalı, hitabet sanatı. ;

TASAM Millî Savunma ve Güvenlik Enstitüsü bu yıl 27-28 Kasım’da Wish More Hotel Istanbul’da yapacağı “Savunma, Güvenlik ve İstihbarat Devrimi“ temalı 11. İstanbul Güvenlik Konferansı’nı izlemek isteyenler için dış katılım sayısını sınırlı tutuyor. Küresel bir “okul“ ve uluslararası “pazar“ imkanları...;

Millî Savunma ve Güvenlik Enstitüsü’nün düzenlediği “Savunma ve Güvenlik Devrimi: Doktrin, Yönetişim, Endüstri, Yeni Model ve Kurumlar“ başlıklı Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Yeni Dönem Sertifika Programı kayıtları doluyor. 31 Mayıs - 28 Haziran arasında kontenjan esasına göre çevrimiçi gerçek...;

İsviçre’nin Cenevre kentinde iki büyük güç arasında cereyan eden son müzakere turu, küresel ekonominin içinde bulunduğu çaresizliği gözler önüne serdi. Aylardır küresel resesyona ve tedarik zincirlerinin uğrayacağı zarara dikkat çeken uzmanlara inat Trump anlaşma sanatının inceliklerini kullanarak Ç...;

Xi ve Putin’in ortak vizyonu, Batı karşısında restore edilmiş yeni bir düzen kurma arzusunu taşıyor. Küresel güç mimarisini kökünden sarsmayı hedefleyen bu iddia, reel-politik bir geleceğe mi yoksa stratejik bir illüzyona mı işaret ediyor? Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Moskova’ya yaptığı son ziya...;

Çok sayıda triptofan molekülü son derece düzenli protein yapıları halinde bir araya geldiğinde sıra dışı bir şey meydana gelir. Hücrelerinizdeki triptofan açısından zengin yapılar sizi korumaktan daha fazlasını yapıyor olabilir; kuantum hızlarında hesaplama yapıyor olabilirler.;

11. İstanbul Güvenlik Konferansı’nın, TASAM MSGE tarafından “Savunma, Güvenlik ve İstihbarat Devrimi“ ana teması altında küresel katılımla 27-28 Kasım 2025 tarihinde Wish More Hotel Istanbul’da gerçekleşecek. Sınırlı sayıda dış katılım kabul edileceğinden son başvuru tarihi 4 Haziran olan Konferans ...;

Rhodium Group’un “Was Made in China 2025 Successful?” başlıklı raporunda öne çıkanlara yakından bakalım “Çin, Made in China 2025 ile bazı alanlarda ilerleme sağladı ancak bunun ağır maliyetleri oldu.” ;

11. İstanbul Güvenlik Konferansı (2025)

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

10. İstanbul Güvenlik Konferansı (2024)

  • 21 Kas 2024 - 22 Kas 2024
  • İstanbul - Türkiye

2. İstanbul Siber-Güvenlik Forumu

  • 23 Kas 2023 - 24 Kas 2023
  • İstanbul Kent Üniversitesi Kağıthane Kampüsü -
  • İstanbul - Türkiye

7. Türkiye - Körfez Savunma ve Güvenlik Forumu

  • 23 Kas 2023 - 24 Kas 2023
  • İstanbul Kent Üniversitesi Kağıthane Kampüsü -
  • İstanbul - Türkiye

6. Türkiye - Afrika Savunma Güvenlik ve Uzay Forumu

  • 23 Kas 2023 - 24 Kas 2023
  • İstanbul Kent Üniversitesi Kağıthane Kampüsü -
  • İstanbul - Türkiye

9. İstanbul Güvenlik Konferansı (2023)

  • 23 Kas 2023 - 24 Kas 2023
  • İstanbul Kent Üniversitesi Kağıthane Kampüsü -
  • İstanbul - Türkiye

Afrika 2063 Ağı İstişare Toplantısı 2

  • 20 Eki 2022 - 20 Eki 2022
  • Çevrimiçi - 14.00

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “ABD Hegemonyasına Meydan Okuyan Çin’in Zorlu Virajı; Güney Çin Denizi” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Küresel Rekabet Penceresinden Pasifik Adaları” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in uzun araştırmalar sonunda hazırladığı “TEKNOLOJİK ÜRETİMDE BAĞIMSIZLIK SORUNU; NTE'LER VE ÇİPLER ÜZERİNDE KÜRESEL REKABET” isimli stratejik raporu yayımladı

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Sri Lanka’nın Çöküşüne Küresel Siyaset Çerçevesinden Bir Bakış” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Çin-Japon Anlaşmazlığında Doğu Çin Denizi Derinlerdeki Travmalar” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in uzun araştırmalar sonunda hazırladığı “MYANMAR; Büyük Oyunun Doğu Sahnesi” isimli stratejik raporu yayımladı

İngiltere’nin II. Dünya Savaşı sonrasında Hint Altkıtası’ndan çekilmek zorunda kalması sonucunda, 1947 yılında, din temelli ayrışma zemininde kurulan Hindistan ve Pakistan, İngiltere’nin bu coğrafyadaki iki asırlık idaresinin bütün mirasını paylaştığı gibi bıraktığı sorunlu alanları da üstlenmek dur...

Gündem 2063, Afrika'yı geleceğin küresel güç merkezine dönüştürecek yol haritası ve eylem planıdır. Kıtanın elli yıllık süreci kapsayan hedeflerine ulaşma niyetinin somut göstergesidir.