TÜRKİYE - FRANSA STRATEJİK DİYALOĞU
“Düşünce Diplomasisi: Yeni Dünya Yeni Ufuklar“
( Türkiye - Fransa )
Türkiye; 84 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen ekonomisi ve Afro-Avrasya ana kıtası ortasındaki jeostratejik konumu ile öne çıkmaktadır. Avrupa, Karadeniz, Kafkaslar, Asya, Orta Doğu ve Afrika ülkeleri ile arasındaki tarihî, siyasi ve kültürel bağları, Birleşmiş Milletler başta olmak üzere uluslararası alanda yükselen aktivitesi, NATO, AGIT ve CICA gibi örgütlerin önemli üyelerinden olması ve son dönemde geliştirdiği aktif dış politikası ile küresel platformda önemi gittikçe artan bir aktör hâline gelmiştir.
Fransa ise Atlantik ve Afro-Avrasya geçiş yolları üzerindeki stratejik konumu, derin siyasi, tarihi ve kültürel birikimi, 67 milyonluk nüfusu, dinamik ekonomisi, 2,777 trilyon dolarlık GSYİH’sı; BMGK, NATO, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, OECD vb. uluslararası kurum ve kuruluşlara üyeliği ile bölgesel ve küresel düzeyde önemli bir ülke konumunda bulunmaktadır.
Fransa, AB üyesi ülkeler arasında en büyük tahıl üreticisi ve Batı Avrupa ülkeleri arasında tarım ve gıda sektörünün en fazla ağırlığa sahip olduğu ülke konumundadır. Dolayısıyla AB’nin tarım politikalarına büyük ölçüde yön veren ülkedir. Otomotiv sanayii, Fransa’da yarattığı katma değer ile milli gelirin %10’unu oluşturmakta ve ülkedeki her on çalışandan birine istihdam sağlamaktadır. Dünya’nın en büyük elektrik ihracatçısı olan Fransa, ABD ve İngiltere’nin ardından dünyanın en fazla yabancı yatırım çeken ülkesidir.
Türk - Fransız ilişkileri Kanuni Sultan Süleyman’ın Fransa Kralı 1. François’nın yardım talebine olumlu cevap verdiği 1526 yılına kadar geri gitmektedir. Osmanlı döneminde, Kapitülasyonlardan Duyun-u Umumiye idaresine uzanan bir ekonomik ilişkiler süreci ile hem ittifaklara, hem karşılıklı çatışmalara sahne olan ilişkiler yaşanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Fransa arasında 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması, yeni Türk devleti ile Fransa arasındaki ilişkilerin başlangıcı olmuştur.
Türkiye - Fransa ikili ticaretinde, 2019 yılında ticaret hacmi yaklaşık 14 milyar avroya yükselmiş, ticaret açığı ise Fransa aleyhine 1,3 milyar avro civarı olmuştur. 2019 yılında Türkiye’nin en çok ticaret yaptığı 7. ülke Fransa olmuştur. Türkiye’nin Fransa’ya ihraç ettiği başlıca ürünler; otomobil sanayi ürünleri, hazır giyim, otomobil yan sanayi ürünleri, elektrikli ev aletleri, genel kullanıma yönelik makine ve cihazlar, tekstil endüstrisi ürünleri ve elektrikli cihazlardır. Fransa’nın Türkiye’ye ihraç ettiği başlıca ürünler; uçak ve uzay endüstri ürünleri, otomobil (yan) sanayi ürünleri, genel kullanıma yönelik makine ve cihazlar, temel kimyasal, azotlu, plastik ve sentetik kauçuk ürünlerdir. Türkiye’de 1.524 Fransa sermayeli şirket faaliyet göstermektedir.
Türkiye için Fransa, beş yüz yıllık köklü ilişkileri temelinde önemli bir ticari ve ekonomik ortaktır. Aynı zamanda yaklaşık 800 bin Türk nüfusun yaşadığı önemli bir müttefiktir. İki ülkenin resmî ilişkilerinin temelini Kurtuluş Savaşı sırasında 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması oluşturmaktadır. 2019 yılında Türkiye’yi yaklaşık 875.957 Fransız turist ziyaret etmiştir.
Türkiye ve Fransa, gerek müştereken yakın oldukları coğrafyalarda, gerek dünya genelinde, demokrasi, insan hakları ve özgürlüklerin gelişmesi yolunda gayret gösteren, bu çerçevede, ortak çabalar içinde yer alan iki ülkedir. Hem uluslararası alandaki bu ortak hedefler, hem iki ülkenin yoğun ekonomik ilişkileri, siyasi ilişkilerin olumlu seyri için önemli bir altyapı oluşturmaktadır.
Türkiye’nin Fransa ile ilişkilerinin unsurları arasında, ticaret hacmi, askeri iş birliği imkanları, Orta Ddoğu ülkeleri ile ilişkiler, Türkiye’nin AB üyelik süreci, Fransa’daki Türk işçileri, kültürel etkileşim ve turizm sayılabilir. İkili plandaki yoğun ve kurumsal ilişkilere ek olarak NATO, AGİT, Avrupa Konseyi gibi Avrupa’nın savunma ve siyasi yapılanmalarında da Fransa Türkiye’nin en önemli ortakları arasında yer almaktadır. Örneğin Balkanlarda ve Afganistan’da Türkiye ve Fransa ortak askeri görevler yürütmektedir. Demokrasi, laiklik, Dünya Ticaret Örgütü üyeliği ve kalkınmacı ekonomilere sahip olmaları iki ülkenin ortak özellikleridir.
Bununla birlikte, Fransa’nın, Türkiye’nin AB üyeliğine son yıldır karşı çıkarak AB’ye tam üyelik müzakerelerinde bazı başlıkların açılmasını engellemesi son dönem yumuşamalar olsa da siyasi ilişkilerde sorun oluşturmaktadır.
Ayrıca, Fransa’nın kabul ettiği bir kanunla 1915 yılında Anadolu’da meydana gelen olayları “soykırım“ olarak nitelemesi de ilişkileri gölgelemiştir. İlgili kanun teklifi daha sonra Anayasa Konseyi tarafından 28 Şubat 2012 tarihinde “ifade özgürlüğünü ihlal ettiği“ gerekçesiyle Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir. Yasa teklifinin gündemde olduğu dönemde Türkiye, Fransa’ya yönelik bir dizi tedbire başvurmuştur.
Tarihsel ve konjonktürel nedenlerden dolayı gel-gitler yaşayan Fransa - Türkiye ilişkilerinin düzeyi potansiyelin oldukça altındadır. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin gerçekçi ve kalıcı bir zeminde çok daha iyi düzeylere taşınabileceği açıktır. Bu çerçevede, Fransa Türkiye’nin AB üyeliği sürecinde Türkiye ile ilgili basmakalıp düşüncelerin ve önyargıların gözden geçirilmesi noktasında ciddi adımlar atabilir. Tunus ve Mısır gibi ülkeler başta olmak üzere Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde Türkiye ve Fransa ortak çıkarları için son derece uygun politikalar geliştirebilir ve etkinlikler gerçekleştirebilirler.
Türkiye’nin bölgesel ve küresel düzeyde artan etkinliği yanında Fransa’nın küresel ve bölgesel düzeydeki öncü rolü iki ülke ilişkilerinin potansiyeli açısından dikkate alınmalıdır. Enerji ve yatırım alanlarında da gittikçe artan iş birliği potansiyeli mevcuttur.
Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle ivme kazanan küreselleşme ve ardından çok boyutlulukla gelen temel eğilim, ülkelerin tek başlarına değil belirli bölgesel iş birlikleri ve bölge-ötesi ortaklıklar vasıtasıyla güçlenmesi yönündedir. Ülkeler artık ekonomik, siyasal, kültürel bakımdan diyalog ve iş birliğine dayalı açık bir yapıya doğru yönelmekte, uyum sağlayamayanlar ise ciddi istikrarsızlıklar yaşamaktadır.
İki ülkenin, bölgesel meselelere çözüm bulunması hususunda işbirliği içinde çalışmalarına duyulan ihtiyaç derinden hissedilmektedir. Çok boyutlu şekillenen dünya güç sistematiği içerisinde Türkiye - Fransa ilişkilerinin ideal bir noktaya taşınabilmesi için, yalnızca siyasi ve stratejik temelli değil, her parametrede karşılıklı derinlik oluşturacak bir yapıya doğru yönelinmesi gerekmektedir. Tarih; karşılıklı bağımlılığı derinleştirecek stratejik fırsatlar sunmaktadır. Bu bağlamda düşünce kuruluşları, kanaat önderleri ve sektör temsilcilerini stratejik boyutu da kapsayan bir yaklaşımla bir araya getiren Türkiye - Fransa Stratejik Diyaloğu önemli bir referanstır.
Ana Tema
Düşünce Diplomasisi: Yeni Dünya Yeni Ufuklar
Alt Temalar
Yeni Dengeler Yeni Ekonomi
Türkiye - Fransa Ekonomik İlişkileri: Fırsatlar ve Engeller
Enerji Politikaları: Jeopolitik ve Güvenlik İşbirliği
Teknolojik İşbirliği, Akademik ve Kültürel İşbirliği
Sosyal, Ekonomik ve Politik Gelişmeler
Türkiye’nin AB Üyelik Süreci ve Türkiye - Fransa İlişkileri
Orta Doğu, Afrika, Orta Asya Ülkeleri Bağlamında İş Birliği İmkânları
ABD ve Yeni Ortaklarla İlişkiler: Transatlantik & Pasifik Stratejileri
Öncelikli Sektörler
Kültür ve Turizm
İnşaat, Müteahhitlik ve Altyapı
Sağlık ve Sağlık Turizmi
Enerji, Petrokimya ve Yatırımlar
Lojistik, Ulaştırma ve Haberleşme
Bankacılık ve Finans (Stratejik Yatırım Fonu)
Ekonomi ve Ticaret
Medya ve İletişim
Bilim ve Teknoloji
Marka Şehirler ve Çevre
Savunma ve Uzay Sanayii
Yöntem
Tümevarım, Katılımcılık ve Ekonomik Derinleşme
Türkiye - Fransa Akil Kişiler Kurulu Toplantıları/Çalışmaları
Kapasite ve Ekosistem Envanteri Oluşturulması
Araştırma Projeleri ve Raporlarının Hazırlanması
Pro-aktif Politika Önerileri Geliştirilmesi
Yuvarlak Masa Toplantıları/Çalıştayları
Çok Taraflı Çalıştaylar/Çalışmalar
Sektör Çalıştayları/Etkinlikleri
Uygulamalı İnteraktif Modellemeler
Stratejik Raporlar
Sektör çalışmalarının iki ülke karar alıcıları, özel sektörü, medyası ve kamuoyu için stratejik raporlar olarak yayımlanması. Literatür ve hafıza desteği sağlanması.
Medya Konferansları
Diğer Akademik Çalışmalar
Stratejik Rapor, Kitap, Makale, Tez vb. Akademik Çalışmalar
Etkinlik Sayfası
Etkinlik detayları ve vizyon belgesine alttaki linkten ulaşılabilir:
https://tasam.org/tr-TR/Etkinlik/16242/turkiye_-_fransa_stratejik_diyalogu_