Robotik Çağda Silahlı Kuvvetlerde İnsan Kaynakları Yönetimi

Makale

Günümüz dünyasında işin yapılış biçimi büyük bir devrim geçirmektedir. İşgücüne dayalı önceki dönemlerden farklı olarak bu devrim, Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) ve Yapay Zekâ (AI) gibi ileri teknolojiler tarafından yönetilmektedir. ...

Ebru CAYMAZ
Ph.D., Istanbul Aydin University, Istanbul, Turkey

Fahri ERENEL
Associate Professor, Ph.D., Department of Business Administration,
Istinye University, Istanbul, Turkey

Batuhan UMUT
Dokuz Eylul University, Faculty of Mechanical Engineering, Izmir, Turkey


Özet

Günümüz dünyasında işin yapılış biçimi büyük bir devrim geçirmektedir. İşgücüne dayalı önceki dönemlerden farklı olarak bu devrim, Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) ve Yapay Zekâ (AI) gibi ileri teknolojiler tarafından yönetilmektedir. RPA ve AI, hem örgütler hem de çalışanları için yeni ufuklar açmıştır. Rutin ve sıradan işler RPA ve AI tarafından kolaylıkla gerçekleştirilirken, insanlar da stratejik faaliyetlere odaklanmak için zaman kazanmıştır. Devrim niteliğindeki bu gelişmeler, doğal olarak silahlı kuvvetlerin de dikkatini çekmiş ve dijital bir dönüşüm sürecini başlatmıştır. İlerleyen zamanlarda savaşın doğasının değişeceği ve gelecekteki savaşların hibrit ordularla gerçekleştirileceği öngörülmektedir. Bununla birlikte hibrit orduların yol açacağı potansiyel problemler de başlı başına bir tartışma konusudur. Bu çalışmada robotik savaş çağının gereksinimlerine kısaca değinilerek, silahlı kuvvetlerde başarılı bir insan kaynakları yönetimi süreci için tavsiyelere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Robotik Savaş, İnsan - Robot İşbirliği, Askeri İnsan Kaynakları Yönetimi.


1. GİRİŞ

Teknoloji, savaşın doğasını değiştiren en önemli faktördür. Endüstri 4.0 devrimini müteakiben yapay zekâ ve robotik araştırmalarda önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Teknolojideki bu baş döndürücü gelişmeler nedeniyle bazı çalışmalarda Endüstri 5.0’ın insan - robot işbirliği odaklı olacağı öngörülmektedir. Bununla birlikte bahsi geçen gelişmeler birçok teknolojik, sosyolojik, örgütsel, yasal, ahlaki ve etik kökenli tartışma konularını da gündeme getirmektedir.

Bu noktada cevap bekleyen önemli araştırma soruları vardır. Örneğin, bu gelişmelerin silahlı kuvvetler tarafından hangi stratejilere dayalı olarak ne ölçüde kullanılacağı kısmen cevapsız kalmıştır. Teknolojik gelişmelere ayak uydurmak isteyen askeri uzmanların yeni robotik teknolojilere ek olarak gelişme aşamasında olan sistemlere yönelik bilgilerinin de olması; avantajları ve dezavantajlarına dayalı analizler yapıldıktan sonra kullanılacak teknolojilere yönelik eğitimlere hız verilmesi oldukça önemlidir. Robotik savaş çağının gereksinimlerine kısaca değinilen bu çalışmada asıl amaç, robotik çağda görev yapan silahlı kuvvetlerde başarılı bir insan kaynakları (İK) yönetimi süreci için öneriler ortaya koymaktır.


2. LİTERATÜR TARAMASI

2.1. Robotik Savaş Çağı

İnsansız sistem teknolojilerindeki gelişmeler, spesifik alanlardaki odağı belirsiz hale getiren bir dönüşüm sürecini başlatmıştır. Herhangi bir alanda elde edilen ilerlemeler tüm alanlar için faydalıdır ve gelecekteki operasyonlarda müşterek bir kuvvet yapısı gerektiren çok alanlı yeteneklere büyük görev düşeceği öngörülmektedir (Demir ve Caymaz, 2017). Literatüre bakıldığında başlıca gelişme, ilerleme, zorluk ve eğilimlerin dört kritik tema altında incelendiği görülmektedir:

1. Müşterek Çalışma (Interoperability)
3. Otonomi (Autonomy)
4. Ağ Güvenliği (Network Security)
5. İnsan Makine İşbirliği (Human - Machine Collaboration) (OSD, 2017; CSBA, 2013; Endsley, 2016).

Yukarıda verilenlere ek olarak, hızlı teknolojik değişimler ve yetenek gelişimlerine ayak uydurabilmek için bu dört kilit temanın güçlü politikalarla desteklenmesi gerektiği belirtilmektedir. Bir ordunun stratejik avantajı ancak insansız teknolojinin geliştirilmesi ve uygulamaya konması ile sürdürülebilir (DOD, 2012).


2.2. İnsan Makine Arabirimi ve Tasarım Kriterleri

İnsan Makine Arabirimi (İMA) birçok gelişmeden sonra sınırlayıcı durumlar içerisinde sonsuz olasılıklı bir örneklem içerisine girmiş bulunmaktadır. Eskiden bu durum belirli parametrelerin belirli kurallar neticesinde değişkenliği ile kontrol edilirken artık bu durum yapay zekâyla birlikte duruma göre farklı tepki prensibiyle çalışır hale gelmiştir. Bu durumda İMA’nın amacı belirli görevleri yapmaktan çok verilen görevleri duruma göre değerlendirip yapma ve bunu denetlemeye bağlı olarak gelişmiştir. Bu kapsamda tasarım parametrelerini belirleyen problemlerin çözümünü bulmak gerekmektedir:

TASAM Yayınlarının "Yeni Dünya Ekonomi Ve Güvenlik Mimarisi" isimli kitabından alınmıştır.
Bu içerik Marka Belgesi altında telif hakları ile korunmaktadır. Kaynak gösterilmesi, bağlantı verilmesi ve (varsa) müellifinin/yazarının adı ile unvanının aynı şekilde belirtilmesi şartı ile kısmen alıntı yapılabilir. Bu şartlar yerine getirildiğinde ayrıca izin almaya gerek yoktur. Ancak içeriğin tamamı kullanılacaksa TASAM’dan kesinlikle yazılı izin alınması gerekmektedir.

Alanlar

Kıtalar ( 5 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 2813 ) Etkinlik ( 228 )
Alanlar
TASAM Afrika 80 655
TASAM Asya 100 1132
TASAM Avrupa 23 659
TASAM Latin Amerika ve Karayip... 16 67
TASAM Kuzey Amerika 9 300
Bölgeler ( 4 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 1413 ) Etkinlik ( 56 )
Alanlar
TASAM Balkanlar 24 297
TASAM Orta Doğu 25 628
TASAM Karadeniz Kafkas 3 297
TASAM Akdeniz 4 191
Kimlikler ( 2 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 1307 ) Etkinlik ( 78 )
Alanlar
TASAM İslam Dünyası 58 786
TASAM Türk Dünyası 20 521
TASAM Türkiye ( 1 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 2065 ) Etkinlik ( 84 )
Alanlar
TASAM Türkiye 84 2065

TASAM Afrika Enstitüsü öncülüğünde oluşturulan “Afrika 2063 Ağı“ uzmanlık, etkileşim ve işbirliği inisiyatifi kapsamında; Enstitü ile Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Erciş İşletme Fakültesi iş birliğinde 18 Haziran 2023 tarihinde “Stratejik Araştırma, Ağ ve Kapasite Geliştirme“ teması altında düzenlene...;

Politikalarının bazı yönlerini anlamak zor olsa da yönetimin ulusal güvenlik stratejisinin özünde bir mantık bulunuyor. Trump yönetimi; daha önce ABD’nin benimsediği ve küresel düzenin inşa edilip sürdürülmesini hedefleyen stratejiyi yanlış bir yaklaşım olarak değerlendiriyor ve Amerikan gücünü tüke...;

Her şey, Avrupa gücünün ve Batı ilerlemesinin sembolü olan üç veya dört generalle başladı ve bugün kimse tam sayılarını bilmiyor. Batıdan gelen bu generaller hala İsrail’in Batı planları çerçevesinde askeri senaryolara sokuyorlar. Mossad’ın başındaki David Mircea’da Avrupa’daki dış operasyonlard...;

Jeopolitikçi ve Deniz Tarihçisi Dr. Nejat Tarakçı’nın mesleki deneyim, bilgi ve araştırmalarına dayalı deniz temalı felsefi, tarihî, bilgi veren ve anılarını da içeren ilginç makalelerini derlediği “Denizden Çıkan Yazılar” adlı eseri TASAM Yayınları tarafından e-kitap olarak yayımlandı. ;

Osmanlı ve kısmen de Cumhuriyet dönemine ait genel tarihin deniz veçhelerindeki ilginç olaylarını kısa hikayeler şeklinde özetleyen Jeopolitikçi ve Deniz Tarihçisi Dr. Nejat Tarakçı’nın “Osmanlıdan Cumhuriyete Deniz Tarihimizde İz Bırakan Olaylar” adlı eseri TASAM Yayınları tarafından e-kitap olarak...;

BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) küresel sistemde yükselen güçlerin sesi olma iddiasıyla ortaya çıkan ve özellikle Küresel Güney’in taleplerine dikkat çekmeyi amaçlayan önemli bir platformdur. Ancak bu yapının halen tam anlamıyla kurumsal bir uluslararası örgüt olmadığı açıkça...;

Bir ulusal güvenlik meselesi olan istihbarat kavramı çerçevesinde istihbaratı destekleyen unsur olan düşünülen, aynı zamanda siber istihbarat araçlarından biri olan veri taşıma ve veri entegrasyonu işlemlerinin önemi günümüzde giderek artmaktadır. ;

Türkiye’nin son yıllarda uyguladığı ve farklı coğrafyalar ve güç blokları ile siyasi/diplomatik, ekonomik, toplumsal ve kültürel ilişkilerini geliştirmeyi amaçlayan iddialı dış politikasına yönelik özellikle Batı dünyasında ciddi eleştiriler bulunmaktadır. Bu eleştiriler, Türkiye’nin köklü dış polit...;

7. Denizcilik ve Deniz Güvenliği Forumu

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

2. Yeniden Asya Güvenlik Forumu

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

Afrika 2063 Ağı | İstişare Toplantısı 3

  • 18 Haz 2025 - 18 Haz 2025
  • Çevrimiçi - 13.00

Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Sertifika Programı | 2024 Dönem 1

Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Sertifika Programları ile katılımcılara stratejik yönetim ve liderlik alanlarındaki yeniliklerin aktarılması, Türkiye ve dünyadaki gelişmeler ışığında ulusal ve uluslararası güvenlik stratejileri konularında çok yönlü analiz, sentez ve değerlendirmeler yapabilmelerine, çözüm önerileri, farkındalık ve gelecek öngörüleri geliştirmelerine destek sağlanması amaçlanıyor.

  • 20 Oca 2024 - 10 Şub 2024
  • İstanbul - Türkiye

11. İstanbul Güvenlik Konferansı (2025)

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Sertifika Programı | 2025 Dönem 1

Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Sertifika Programları ile katılımcılara stratejik yönetim ve liderlik alanlarındaki yeniliklerin aktarılması, Türkiye ve dünyadaki gelişmeler ışığında ulusal ve uluslararası güvenlik stratejileri konularında çok yönlü analiz, sentez ve değerlendirmeler yapabilmelerine, çözüm önerileri, farkındalık ve gelecek öngörüleri geliştirmelerine destek sağlanması amaçlanıyor.

  • 31 May 2025 - 28 Haz 2025
  • Cumartesileri 10.00-13.30 (Çevrimiçi) -
  • İstanbul - Türkiye

Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Sertifika Programı | 2023 Dönem 1

21. yüzyıl güvenlik sorunlarının dönüşümünü takip edebildiğimiz bir dönem olarak dikkat çekmektedir.

  • 11 Kas 2023 - 02 Ara 2023
  • Cumartesileri 10.00-13.30 (Çevrimiçi) -
  • İstanbul - Türkiye

Doğu Akdeniz Programı 2023-2025

  • 17 Tem 2023 - 19 Tem 2023
  • Sheraton Istanbul City Center -
  • İstanbul - Türkiye

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “ABD Hegemonyasına Meydan Okuyan Çin’in Zorlu Virajı; Güney Çin Denizi” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Küresel Rekabet Penceresinden Pasifik Adaları” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in uzun araştırmalar sonunda hazırladığı “TEKNOLOJİK ÜRETİMDE BAĞIMSIZLIK SORUNU; NTE'LER VE ÇİPLER ÜZERİNDE KÜRESEL REKABET” isimli stratejik raporu yayımladı

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Sri Lanka’nın Çöküşüne Küresel Siyaset Çerçevesinden Bir Bakış” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Çin-Japon Anlaşmazlığında Doğu Çin Denizi Derinlerdeki Travmalar” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in uzun araştırmalar sonunda hazırladığı “MYANMAR; Büyük Oyunun Doğu Sahnesi” isimli stratejik raporu yayımladı

İngiltere’nin II. Dünya Savaşı sonrasında Hint Altkıtası’ndan çekilmek zorunda kalması sonucunda, 1947 yılında, din temelli ayrışma zemininde kurulan Hindistan ve Pakistan, İngiltere’nin bu coğrafyadaki iki asırlık idaresinin bütün mirasını paylaştığı gibi bıraktığı sorunlu alanları da üstlenmek dur...

Devlet geleneğimizde yüksek emsalleri bulunan Meritokrasi’nin tarifi; toplumda bireylerin bilgi, bilgelik, beceri, çalışkanlık, analitik düşünce gibi yetenekleri ölçüsünde rol almalarıdır. Meritokrasi din, dil, ırk, yaş, cinsiyet gibi özelliklere bakmaksızın herkese fırsat eşitliği sunar ve başarıyı...