27 Şubat 2020 tarihinde AB’nin Brexit baş müzakerecisi Michel Barnier, önemli bir açıklama yaparak, AB’nin ne olursa olsun mantığı ile Birleşik Krallık tarafından önüne konulan her ticaret anlaşmasını kabul etmek mecburiyetinde olmadığını ilan etti. “Elimizde uyulması gereken bir çerçeve ve boşanma kuralları manzumesi var, serbest ticaret anlaşması da her iki tarafın çıkarına hizmet etmek zorunda“ diye ekledi. Özellikle Mart toplantılarında, eşitlik şartlarının (level playing field) gözetilmesini istedi. Özellikle her iki taraf için önemli olan konuları, devlet yardımı, rekabet, toplum ve işçi hakları, çevre ve iklim değişikliği konuları olarak sıraladı. AB çevrelerinde, BK hükümetinin AB kurallarından sapacağı konusunda besbelli bir endişesi vardı. Bu endişe, BK’nın 31 Ocak 2020 tarihinde AB’den ayrılması ile iyice başına buyruk hâle gelen Boris Johnson’un tavırları nedeni ile Şubat sonu itibarı ile daha da arttı.
Şimdi Durum Farklı mı?
Serbest ticaret müzakeresi beklentileri boşa çıktı. On beş günde bir yapılması planlanan toplantılar, Covid 19 tuzağına takıldı. Şimdi Hem AB’nin, hem de BK’nın önceliği Corona virüsü ile mücadele. Boris Johnson yoğun bakımdan yeni çıktı. Ama vekâletin daha ne kadar zaman Dominic Raab (BK Dış İşleri Bakanı) tarafından sürdürüleceği hususu belirsiz. Müzakerelerin sanal olarak yapılması bile havada. Henüz Aralık 2020 sonu olarak telaffuz edilen geçiş dönemi hitamı ile ilgili bir tarih değişikliği önerilmiş değil. Çünkü bunun yapılabilmesi için BK’de kanun değişikliğine ihtiyaç var. Öte yandan, AB ve özellikle Almanya kanadında ciddi bir hoşnutsuzluk var. Çünkü zaten 2020 başında dahi, beşinci en büyük ticaret ortağını, yıl sonunda kaybetmenin telaşında olan Almanya, şimdi önceliği mecburen Covid 19’a kaydırmış olsa bile zaten BK’ı anlaşmasız kaybetmekle, ekonomik büyümesinin % 0,6 oranında azalacağını hesaplıyordu. Şimdi bunun virüs etkisi ile daha da büyüyeceğinin farkında. Öte yandan, Londra’nın önümüzdeki yıl finans sektörlerinde en az on bin civarında çalışanı Frankfurt’a kaptıracağı endişesi almış yürümüş durumda. Çünkü Covid 19, BK’nın bu pozisyonlara, üçüncü ülkelerden vasıflı emek ithal etme umutlarını suya düşürmüş durumda.
Corona ve Crown (Taç)
Geçen hafta içinde, 94 yaşındaki İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, halkına seslendi. Yaşına göre güçlü ve dingindi. Oğlu ve ülkesinin başbakanı hasta yataklarında virüs ile yaşam savaşı verirken, Majesteleri “Bu da geçecek, hayat normale dönecek, aileler ve dostlar yine buluşacak“ dedi. Ross Parker ve Hughie Charles’ın 1939’da yarattığı ve Vera Lynn’in meşhur ettiği şarkıyı anımsatırcasına “We’ll meet again“ (tekrar karşılaşacağız) diye eklemesi, 1929 buhranı üzerine bir de 2. Dünya Savaşı’nı yaşayan BK ve dünya için, bir “Biz neler gördük geçirdik, bunu da atlatacağız“ güvencesiydi. Brexit mi? Bu Kraliçe için şimdi düşünülmesi gereken bir konu değildi. O Brexit ile ilgili olarak ilk ve son açıklamasını 2016 referandumu öncesinde yapıp geri kalanı siyasilerin kısır çekişmelerine bırakmış ve sadece uzaktan seyretmişti. Şimdi, Brexit sonrası serbest ticaret anlaşması görüşmelerinin tekrar ne zaman başlayacağı belirsiz. Ama sanırım bu musibet virüs, her iki tarafa da uzlaşmak için daha fazla neden verdi.
Brexit’in Brenter’e Geri Dönüşümü Olur mu?
Aslında Mart ayı ortasından beri, o tarihte henüz hasta olmayan Johnson, virüs etkisi ortadan kalkana kadar, ticaret anlaşması için yapılan müzakereleri ertelemesi için baskılara maruz kalmaktaydı. Evet, AB’de bir genelge ile sanal konferanslar yasaklanmadı. Ama zaman donmuş gibi. Bu nedenle, fırsat varken, kozları önlerine koyarak tekrar düşünmeliler. Her şeyden önce Boris Johnson virüse yakalanmasının şansını kullanmalı ve geçiş dönemini, Aralık 2020’den sonraya ertelemek için girişimde bulunmalı. Şimdi her iki taraf da birbirine, işbirliği ve dayanışmaya her zamankinden daha muhtaç. BK ve AB, yolları alelacele ayırmaktansa, Corona salgınını lehlerine çevirmeye uğraşmalı ve durgunluktan çıkma yöntemlerini ahenkleştirmeli. Corona’ya bulanmış Brexit’in, Brenter’e geri dönüşmesinin mümkün olduğunu sanmıyorum. Keşke olabilseydi. Çünkü bu hem BK’a, ona bağlı ülkeler topluluğuna (British Common Wealth), hem AB’ye, ona üyelik sürecinde bulunan Batı Balkan ülkelerine, hem de AB dışındaki üçüncü ülkelere iyi gelirdi.
Şimdi Durum Farklı mı?
Serbest ticaret müzakeresi beklentileri boşa çıktı. On beş günde bir yapılması planlanan toplantılar, Covid 19 tuzağına takıldı. Şimdi Hem AB’nin, hem de BK’nın önceliği Corona virüsü ile mücadele. Boris Johnson yoğun bakımdan yeni çıktı. Ama vekâletin daha ne kadar zaman Dominic Raab (BK Dış İşleri Bakanı) tarafından sürdürüleceği hususu belirsiz. Müzakerelerin sanal olarak yapılması bile havada. Henüz Aralık 2020 sonu olarak telaffuz edilen geçiş dönemi hitamı ile ilgili bir tarih değişikliği önerilmiş değil. Çünkü bunun yapılabilmesi için BK’de kanun değişikliğine ihtiyaç var. Öte yandan, AB ve özellikle Almanya kanadında ciddi bir hoşnutsuzluk var. Çünkü zaten 2020 başında dahi, beşinci en büyük ticaret ortağını, yıl sonunda kaybetmenin telaşında olan Almanya, şimdi önceliği mecburen Covid 19’a kaydırmış olsa bile zaten BK’ı anlaşmasız kaybetmekle, ekonomik büyümesinin % 0,6 oranında azalacağını hesaplıyordu. Şimdi bunun virüs etkisi ile daha da büyüyeceğinin farkında. Öte yandan, Londra’nın önümüzdeki yıl finans sektörlerinde en az on bin civarında çalışanı Frankfurt’a kaptıracağı endişesi almış yürümüş durumda. Çünkü Covid 19, BK’nın bu pozisyonlara, üçüncü ülkelerden vasıflı emek ithal etme umutlarını suya düşürmüş durumda.
Corona ve Crown (Taç)
Geçen hafta içinde, 94 yaşındaki İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, halkına seslendi. Yaşına göre güçlü ve dingindi. Oğlu ve ülkesinin başbakanı hasta yataklarında virüs ile yaşam savaşı verirken, Majesteleri “Bu da geçecek, hayat normale dönecek, aileler ve dostlar yine buluşacak“ dedi. Ross Parker ve Hughie Charles’ın 1939’da yarattığı ve Vera Lynn’in meşhur ettiği şarkıyı anımsatırcasına “We’ll meet again“ (tekrar karşılaşacağız) diye eklemesi, 1929 buhranı üzerine bir de 2. Dünya Savaşı’nı yaşayan BK ve dünya için, bir “Biz neler gördük geçirdik, bunu da atlatacağız“ güvencesiydi. Brexit mi? Bu Kraliçe için şimdi düşünülmesi gereken bir konu değildi. O Brexit ile ilgili olarak ilk ve son açıklamasını 2016 referandumu öncesinde yapıp geri kalanı siyasilerin kısır çekişmelerine bırakmış ve sadece uzaktan seyretmişti. Şimdi, Brexit sonrası serbest ticaret anlaşması görüşmelerinin tekrar ne zaman başlayacağı belirsiz. Ama sanırım bu musibet virüs, her iki tarafa da uzlaşmak için daha fazla neden verdi.
Brexit’in Brenter’e Geri Dönüşümü Olur mu?
Aslında Mart ayı ortasından beri, o tarihte henüz hasta olmayan Johnson, virüs etkisi ortadan kalkana kadar, ticaret anlaşması için yapılan müzakereleri ertelemesi için baskılara maruz kalmaktaydı. Evet, AB’de bir genelge ile sanal konferanslar yasaklanmadı. Ama zaman donmuş gibi. Bu nedenle, fırsat varken, kozları önlerine koyarak tekrar düşünmeliler. Her şeyden önce Boris Johnson virüse yakalanmasının şansını kullanmalı ve geçiş dönemini, Aralık 2020’den sonraya ertelemek için girişimde bulunmalı. Şimdi her iki taraf da birbirine, işbirliği ve dayanışmaya her zamankinden daha muhtaç. BK ve AB, yolları alelacele ayırmaktansa, Corona salgınını lehlerine çevirmeye uğraşmalı ve durgunluktan çıkma yöntemlerini ahenkleştirmeli. Corona’ya bulanmış Brexit’in, Brenter’e geri dönüşmesinin mümkün olduğunu sanmıyorum. Keşke olabilseydi. Çünkü bu hem BK’a, ona bağlı ülkeler topluluğuna (British Common Wealth), hem AB’ye, ona üyelik sürecinde bulunan Batı Balkan ülkelerine, hem de AB dışındaki üçüncü ülkelere iyi gelirdi.
_jpeg_674fc3b2-f844-4a45-ba8b-dd7980a15fce.jpeg "Afrika 2063 Ağı İstişare Toplantısı 2")
