Üniversiteli Gençlere Şahsiyet ve Kariyer Rehberliği (Ebsad Kariyer Modeli)

Üniversite öğrencilerinin iş dünyasına geçişlerini kolaylaştırmaları için eğitimleri esnasında kişisel gelişim, mesleki ve kariyer rehberliği hizmetleri almaları oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı, EBSAD (Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Derneği) tarafından üniversiteli gençler için hazırlanan EBSAD-KARİYER (Kariyer Planlama ve Geliştirme Programı) programı hakkında detaylı bilgiler sunmaktır. Katılımın ücretsiz ve gönüllülük esasına dayandığı bu program, İlim Yayma Cemiyeti’ne (İYC) ait yurtlarda kalan, lisans öğrencilerine yönelik uygulanmaktadır. Programdan hâlihazırda 10 farklı şehirde eğitim gören 600 öğrenci yararlanmaktadır. Program; kamu, akademi ve özel sektör gruplarını bünyesinde barındırmakta ve her grup için ayrı müfredatlar uygulamaktadır. Öğrenciler tercihleri doğrultusunda, uzman danışmanlarca uygun görülen gruba yerleştirilmektedir. Lisans öğrenim süresine eş değer olarak 4 yıllık bir program olarak tasarlanan kariyer programı 1. ve 2. sınıf öğrencilerine ağırlıklı olarak kişilik-karakter ve dini-milli kimlik gelişimleri alanlarında çalışmalar yapılmaktadır. 3. ve 4. sınıf öğrencilerine ise ağırlıklı olarak mesleki gelişim ve kariyer planlama rehberliği hizmeti sunmaktadır. Program kapsamında; genel seminerler, sektörel seminerler, genel kitap tahlilleri, sektörel kitap tahlilleri, tarihi ve kültürel geziler, sektörel gezi ve incelemeler, film gösterimleri ve tahlilleri, STK’larda gönüllü çalışmalar, staj danışmanlığı, burs ve eğitim desteği gibi etkinlikler yer almaktadır. Türkiye’de bu kapsamda bir ilk olan programın ülkenin nitelikli insan kıymetleri ihtiyacına ve kalkınmasına da katkı sağlayacağına inanmaktayız.

Anahtar Kelimeler: Üniversite, Gençlik, Kariyer Gelişimi, Kariyer Planlama, Medeniyet

PERSONALITY AND CAREER GUIDANCE FOR UNIVERSITY YOUTH (EBSAD CAREER MODEL)
It is very important for university students to take personal development, vocational and career guidance services during their training in order to facilitate their transition to the business world. The aim of this study is to provide detailed information about EBSAD-CAREER (Career Planning and Development Program) program prepared for university students by EBSAD (Educational Sciences and Social Research Association). This program, which is free and voluntary, is being implemented for undergraduate students residing in the dormitories belonging to the İlim-Yayma Cemiyeti (IYC). Separate curricula are applied for each group (namely, Public, academia and private sector). In the direction of the students’ preferences, students are placed in the appropriate group by the local consultants. Career program are designed as a four year undergraduate program equivalent. First and second year students are mainly engaged in the fields of personality-character and religious-national identity development while third and fourth year students mainly provide Professional development and career planning guidance services. Within the scope of the program; Activities such as general seminars, sectoral seminars, general book reviews, sectoral book reviews, historical and cultural trips, sector trips and examinations, film screenings and surveys, volunteer work in NGOs, internship counseling, scholarships and educational support take places. We believe that this program, which is a first in this context in Turkey, will also contribute to the needs and development of qualified human assets of the country.

Key words: University, Youth, Career Development, Career Planning, Civilization


1.1. Kariyerin Tanımı

Genel anlamıyla kişinin yapmakta olduğu işi daha iyi yapabilmesi için mevcut yeterliliklerinin geliştirilmesi ve zamanla üstleneceği yeni pozisyonlar için gerekli yeterlilik ve donanımı kazanması olarak ifade edilebilir.

Kariyer kavramının kökeni “carriere“ kelimesine dayanmaktadır “Carriere“ sözcüğü ise Fransa ‘nın güneyinde konuşulan Roman kökenli Provencal dilinde “carriera“ (araba yolu) kelimesinden türemiştir. Türkçe’ye de bu sözcükten geçmiştir. Fransızca ’da; meslek, diplomatik kariyer, aşılması gereken mesleki bir pozisyon, yaşamda izlenen bir yol gibi anlamlarda kullanılmış. (Bingöl, 2003, 45).

Günümüzde iş hayatında çokça kullanılan kariyer kavramı, kişinin bir iş kolunda ilerlemesi, deneyim ve yetkinlik kazanmasıdır. Günlük yaşamda ise kariyer kavramının ilerlemek, meslek, iş yaşamı, başarı, bireyin iş hayatı süresince üstlendiği roller ve bu roller ile ilgili deneyimler anlamlarında kullanıldığı görülmektedir (Erdoğmuş, 2003: 11).

Kariyer, bireyin önüne çıkan seçenekleri reddetmesi veya kabul etmesi ile biçimlenmektedir. Bu süreç tüm yaşam boyu devam eden dinamik bir süreçtir. Bunun nedeni mesleğe hazırlanma, mesleki görevleri yerine getirme, hizmet-içi eğitim, boş zaman faaliyetleri, toplumda yerine getirilen diğer roller ile bütün bunların gelişimini içeren bir kavram olmasıdır (Kuzgun, 2003: 3)


1.2. Kariyer Planlama

Kariyer planlama, bireylerin; beceri, ilgi ve değerlerini dikkate alarak bunlara uygun amaçlar belirlediği ve bu amaçlara ulaşmak için planlama yaptıkları süreçtir. Başka bir tanıma göre kariyer planlama, bireyin, kendisi, sahip olduğu fırsatlar ve sınırlılıklar, yaptığı seçimler ve bunların sonuçlarının farkında olarak kariyer hedefleri belirlemek ve belli kariyer hedeflerine ulaştıracak iş, eğitim ve ilgili gelişim programlarını planlamaktan oluşan bir süreçtir (Erdoğmuş, 2003: 15).

Kariyer planlama; bireyin kendi yetkinliklerini ve çevre potansiyelini göz önünde bulundurarak, iş hayatı ile ilgili hedefler belirlemesi ve bu hedeflere ulaştıracak faaliyetleri önceden düzenlemesidir. Kişinin başarılı bir iş hayatı sürdürebilmesi için kariyer planlaması yapması şarttır. Bunun için kişi, öncelikle sahip olduğu bilgi, beceri ve taşıdığı değerleri göz önünde bulundurarak kendisine en uygun ilgi alanını seçmelidir. Sonra seçtiği bu alanda geçmek istediği kariyer basamaklarını ve nihai hedefini belirlemeli ve son olarak da, bu hedef ve basamaklara ulaşabilmek için mevcut süreç içerisinde yapması gerekenleri belirlemelidir. (Uğur, 2003: 246-247)

Kariyer planlaması bireyin önüne çıkan fırsat, seçenek ve sonuçların farkına varmaları, kariyer hedeflerini belirlemeleri ve bu hedeflere ulaşabilmek için yön ve zaman belirlemeleri süreçlerini içermektedir (Aytaç, 2005: 165)


1.3. Kariyer Geliştirme

Kariyer geliştirme, kişinin bir bütünlük içinde kendilerini geliştirme faaliyetleridir. Kariyer geliştirme bir başka tanımlamaya göre ise, çalışanların kendine özgü yeteneklerini geliştirme, değerlendirme ve genişletme gücü vererek kariyer amaçlarını ve hedeflerini gerçekleştirmelerine olanak sağlayan süreçtir (Kozak, 2001: 19).

Kariyer geliştirmeyle bireyler ve örgütler mevcut pozisyonları göz önünde bulundurarak ve eğitim fırsatlarını değerlendirerek iş hayatında daha çok gelişmek ve bu şekilde performanslarını arttırmak isterler. Bireyin performansını arttırmak için belli bir plan izleyerek harekete geçirme süreci, kariyer geliştirme olarak tanımlanabilir (Sabuncuoğlu, 2000: 147-148)


2. EBSAD KARİYER MODELİ

2.1. Programın Amacı

EBSAD kariyer programının amacı genel özel olmak üzere iki başlıkta özetlenebilir. Programın genel amacı; öğrencilerin üniversite eğitim süresince Müslüman bir şahsiyet olarak bilgi, duygu, karakter, kimlik ve kültürel değerlerine temas ederek çalışma hayatına hazırlamak ve ait olduğu medeniyetin değerlerini içselleştirmesini desteklemektir. Özel amacı ise; öğrencilerin kişisel zenginliklerini keşfetmelerine rehberlik etmek ve bu süreç içerisinde kişisel kariyer gelişim planlarını oluşturmalarına katkı sağlamaktır.


2.2. Programın İçeriği

Lisans öğrenim süresine eş değer olarak 4 yıllık bir program olarak tasarlanan kariyer programı iki kademeden oluşmaktadır. Birinci kademe Keşif ve İnşa Dönemi olarak tanımlanmakta ve 1. ve 2. sınıf öğrencilerini kapsamaktadır. İkinci Kademe ise Meslek ve Kariyer Dönemi olarak tanımlanıp 3. ve 4. sınıf öğrencilerine yönelik uygulanmaktadır.