Selam, Allah'ın Rahmeti ve Bereketi Üzerinize olsun.
En güzel dualar ve Selam Peygamberimiz, Efendimiz Muhammed'e onun tüm âline ve ashabına ... İmdi...
Sözlerime başlamadan önce böylesine onur veren bir kongreye katılım için Türkiye'den gelen davete teşekkürlerimi ve takdirimi sunmak istiyorum 1991 yılında bağımsızlığını kazanan Özbekistan, siyasi, sosyal, sınai, zirai, bilimsel ve teknolojik pek çok alanda büyük ilerlemeler kaydetmiştir.
Siyasi alanda, Özbekistan bağımsızlığını kazandığı günden bu güne demokratik gelişme yolunda ilerleme adına önemli gelişmeler kaydetmiş, bu amaca ulaşabilmek için demokratik yaşamı harekete geçirecek bir takım reformlar geçekleştirmiştir. Öte yandan, dünya devletleri ile ilişkilerin iyileştirilmesi için de bir takım adımlar atılmıştır. Son yıllarda ciddi iyileşmeler kaydedilen ekonomik alanda da, Özbekistan ekonomisini arzulanan düzeye yükseltmek için gerekli tüm ekonomik reformları gerçekleştirmiş, ekonomik gelişmenin ayrılmaz bir tamamlayıcısı olan endüstriyel kalkınmaya da ayrı bir önem atfetmiş; otomobil, traktör, elektronik cihazlar vb üretiminde görüldüğü üzere endüstri dalarının çeşitlendirilmesi konusuna özel bir önem atfetmiştir. Özbek hükümeti kalkınma çabalarını endüstriyel alan ile sınırlı tutmamış tarım alanında da ülkenin kendi kendine yeterliliğini sağlayacak düzeye gelebilmesi amacıyla büyük ölçekli tarım arazilerini ıslah etmiştir.
Eğitim alanına gelince, eğitimin ilerleme yolunda en temel araç olduğuna inanan hükümetimiz eğitim reformları ve eğitimin geliştirilmesi amacıyla çok önemli adımlar atmıştır. Nitekim bu konuda cumhuriyetimizin reisi şöyle demektedir: Her hangi bir devlet ya da toplum doğal kaynaklarıyla ya da askeri veya ekonomik güç ile değil, sadece ve sadece kültürel güç ve evlatlarının iradesiyle güçlü olabilir.
Özbekistan, topraklarında muhteşem bir kültürün gelişip serpildiği eski bir ülkedir. Günümüzde bile bu kültürün izleri muazzam yapılarıyla dimdik ayakta durmaktadır. Bunu anlamak için bu kültürün Semerkand, Buhara, Hî-ve, Şakhrısebz, Fergana gibi şehirlerdeki izlerini görmek yeterlidir. Bu topraklarda farklı yaşam alanlarındaki bilgilerini insanlığın hizmetine sunan pek çok bilgin yaşamıştır. Örnek vermek gerekirse, Bîrûnî, Zemahşeri, Khavârizmî (Harizmî), İmam-ı Buharî, Tirmizî, İmam-ı Nakşibendî vb bunlardan bazılarıdır.
Ülkemizde eğitim alanındaki ilerleme atmosferini geliştirmek ve yetenekli uzmanlar yetiştirmek üzere, ulusal olduğu kadar tüm insanlık için de zengin ve canlı bir kaynak olan bu kültür temeli üzerine uygun bir ortam hazırlanmış bulunmaktadır. Bu noktada temel amaç olan bilim, fen, ekonomi, teknik ve modern teknoloji alanlarında kayda değer düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler Özbekistan'ın ilerlemesi için gerekli olan en önemli koşuludur ve bu konudaki evrensel deneyimleri ve başarıları kapsamaktadır.
Mevcut iktidar yüksek kapasiteli ve yetenekli kadrolar ve Ülkemizin gelişmesi ve ilerlemesi ile ilgili çeşitli alanlardaki eksikliği giderecek eleman yetiştirmeyi de hedeflemektedir. Sosyal, iktisadi, siyasi ve tarımsal alanda sürdürülmekte olan reformların en önemlileri eğitim ile ilgili olan reformlardır. Özbekistan'da eğitim sistemi aşağıdaki ilkeler çerçevesinde düzenlenmektedir:
Okul öncesi eğitim, yani anaokullarında verilen eğitim, ilköğretim, ortaöğretime hazırlık, ortaöğretim, nitelikli ortaöğretim, lisans derecesi ile ilgili yüksek öğrenim. Lisans deresi için alınan öğreniminin süresi dört yıldır.
Lisans öğreniminin ardından alınan mastır derecesinin süresi iki yıldır. Mastır derecesinin ardından alınan doktora eğitimi ise dört yıldır ve doktora eğitiminin ardından alınabilecek dereceler de mevcuttur.
Ülkemizdeki dini eğitime gelince, Taşkent'te bir İslam Üniversitesi ve bir de Özbekistan Müslümanları İdaresi (Diyanet İşleri Başkanlığı) nezdinde kurulmuş bulunan Yüksek İmam-ı Buhârî Enstitüsü bulunmaktadır. Tüm bunlardan önce, ortaöğretim ve lise düzeyinde düzenlenmiş bulunan on İslami medrese vardır.
Hatırlatmamız gerekir ki, Taşkent İslam Üniversitesi Özbekistan'ın bağımsızlığını kazanmasının bir sonucu olarak 1999 yılında kurulmuş ve ülke düzeyinde kendini hissettiren faaliyetler gerçekleştirmiştir. Taşkent İslam üniversitesi Özbekistan tarihindeki ulemanın kitaplarını gün yüzüne çıkarıp bunları analiz ederek, bin yıllık geçmişe sahip ulusal ve dini kültürümüze hizmet yolunda yeni kapılar açmıştır.
Taşkent İslam Üniversitesi milletimize ait kutsal inançların ve İslam dini açısından son derece değerli olan kültürümüzün korunması; topraklarlımızda gelip geçen alimlerin fikirlerinin ve eserlerinin derinlikli olarak çalışılması, incelenmesi ve çağın ruhuna uygun biçimde geliştirilmesi; bu alanlarda teorik ve bilimsel çalışma konularının hazırlanması; çağın gerekliliklerine uygun ehil ve uzman kadroların yetiştirilmesi için uygun ortam sağlanması; bunlar için gerekli yaşamsal koşulların hazırlanması ve ulusumuz bireylerinin dini bilgelik ve nadide bilgilerle donatılması konularında çok önemli hizmetler gerçekleştirmiştir.
Açılış sırasında üniversite için belirlenen hedefler ve görevler şunlardır:
- Dini ilimler, İslam tarihi, İslam felsefesi, İslam'ın toplum üzerindeki etkileri ve toplumun ilerlemesi yönündeki katkıları vb konularda lisans ve mastır düzeyinde kadro ve uzman yetiştirmek, mevcut bilimsel kadroyu çağdaş toplumsal yaşam ile ilgili konularda yetkinlik düzeyine eriştirmek, atalarımızdan devraldığımız büyük dini ve bilimsel kültürü canlandırmak, bu kültürün derinlikli bir biçimde ele alınıp incelenmesini sağlamak ve bu çalışmaların sonuçlarından yararlanmak.
- İslam dininin ülkemizdeki, bölgemizdeki ve dünyadaki önemini ve rolünü tanımlamak, İslam dininin evrensel kültür içerisindeki yerini incelemek, İslam dininin gelişmeye ve ilerlemeye sevk eden ilkelerini teorik ve bilimsel olarak analiz etmek.
- Bilimsel ve eğitimsel programlar, zorunlu eğitim aşamasında kullanılmak üzere ders kitapları, dinler, özellikle de İslam dini ve felsefesi üzerine incelemeleri konu edinen kaynaklar hazırlamak ve yayınlamak. Diğer ülkelerdeki eğitim merkezleri ile yardımlaşma tesis etmek ve dışardan yetenekli öğretim üyelerinin ülkeye gelmelerini sağlamak.
• Vatanı için fedakârca ve samimi olarak çalışan, yetkin, toplum ve aile karşısındaki sorumluluklarının bilincinde, insanlık kültür birikimine, dini değerlere ve ulusal geleneklere saygılı, vatanın geleceği için çalışan ve dini hoşgörü ruhuna sahip bir nesil yetiştirmek.
Üniversitemizde üç fakülte bulunmaktadır: İslam Tarihi ve Felsefesi Fakültesi, İslam Hukuku, Doğal Bilimler ve İktisat Fakültesi, Uzman ve İmamlar için Kapasite Geliştirme Fakültesi.
İslam Tarihi ve Felsefesi Fakültesi beş bölümden oluşmaktadır:
- Dini İncelemeler Bölümü
- Doğu Dilleri Bölümü
- Demokratik Toplum İnşası Bölümü
- Felsefe Bölümü
- İslami İncelemeler Bölümü
İslam Tarihi ve Felsefesi Fakültesinde şu an 157 kız ve erkek öğrenci öğrenimim görmektedir.
İslam Hukuku, Doğal Bilimler ve İktisat Fakültesi altı bölümden oluşmaktadır:
- İslam Hukuku Bölümü
- Uluslararası İktisadi İlişkiler Bölümü
- Muhasebe, Bilgisayar ve Teknolojik Bilgiler Bölümü
- Doğal Malzemeler Bölümü
- Batı Dilleri Bölümü
- Spor Bölümü
Bu fakültede 386 kız ve erkek öğrenci öğrenim görmektedir.
Üniversitemizde mastır bölümü de bulunmaktadır. Mastır bölümü 2003 yılında açılmıştır. Bölümün amacı yetenekli öğrencilerden dini ve modern bilim alanlarında uzman kadrolar yetiştirmektir.
Yine üniversitemizde eski alimleri ve onların eserleri, tefsir ve hadis alanlarında yazılmış bulunan nadide eserler ile ortaya konan mirası derleyip incelemek üzere kurulmuş bir İslami Araştırmalar Merkezi bulunmaktadır. Şu an için bu merkezde bilimsel araştırma kriter ve ilkelerine uygun ayrıntılı araştırmalar yürütülmektedir. Çalışmalarda yer alan kişiler uluslararası yarışmalara katılmakta, bilimsel ve uluslararası ödüller kazanmaktadırlar.
Hatırlatmamız gerekir ki, üniversitemizde çeşitli etkinlikler, toplantılar ve konferanslar düzenlenmekte, bilim adamları ve araştırmacılar bilimsel çalışmaları ile bu etkinliklere katılmakta ve yönetim kademelerinin bilimsel ve dini bilgilerle donmasını sağlamaktadırlar. Bu etkinliklerde Kuran-ı Kerim tefsirlerinin, hadisi şeriflerin önemi ve her türlü terörizm, aşırılrkçılrk ve ayrılıkçılık ile mücadeledeki rolü üzerinde durulmaktadır. Tüm bunlara ilaveten, İslami araştırmalar, dil araştırmaları, özellikle de Arap dili araştırmaları yapılmaktadır.
İmam-ı Buhari Enstitüsü ise camilerde hizmet etmek üzere imam ve hatip yetiştirmektedir. Bu enstitüdeki öğrenim süresi dört yıldır. Enstitü mezunları lisans derecesine sahip olmaktadırlar. Bu enstitüyü başarıyla bitiren öğrenciler İslam Üniversitesi'nde mastır bölümüne katılabilmektedirler. Enstitü iki fakülteden oluşmaktadır. Usulü'd-Dîn Fakültesi ve İslam Tarihi İslam Hukuku Fakültesi. Ayrıca enstitüde kız öğrencilerin eğitim ve öğretimi için de bir bölüm bulunmaktadır. Bu bölümden mezun olanlar İslami Kız Okulları'nda dersler vermektedirler.
Enstitü şu an İslam Tarihi, Kuran-ı Kerim, İslam Hukuku, Tefsir ve Hadis gibi dini derslere ek olarak Özbekistan tarihi, felsefe, dinler tarihi, siyaset bilimi, yabancı diller, muhasebecilik, çevrebilim, eğitim bilimleri gibi sosyal ve iktisadi bilimler üzerinde de durmaktadır.
Sonuç olarak söylemek isterim ki, bilim ve eğitim alanındaki bu faaliyetler ile, sayın devlet başkanımız İslam Kerimov'un Özbekistan'da eğitim ve öğretim alanlarına sağladığı büyük destek sayesinde, kayda değer başarı elde edilmiştir. Sayın devlet başkanımız eğitimin geliştirilmesi ve gelişmiş ülkeler düzeyine ulaştırılması ve bu gelişmişlik düzeyinin Özbekistan'ın kültürel, sosyal, siyasi ve iktisadi her alanına yansıtılması gerektiğini her fırsatta ortaya koymaktadır. Nitekim günümüzde üniversitemizden mezun olup Özbekistan'ın her köşesinde üst düzey makamlarda hizmet eden gençleri görmekteyiz.
Onlar bunu yapıyorlar, çünkü ilim yolunda atalarının izinden gidiyorlar ve dünyada hiç kimsenin inkâr edemeyeceği büyük başarılar gerçekleştiriyorlar.
