İç Piyasalar:
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre Şubat’ta ihracat sadece yüzde 2,2’lik artışla 5 milyar 774 milyon dolarda kalırken, ihracat yüzde 16,1’lik büyümeyle 9 milyar 666 milyon dolara yükseldi. Dış ticaret açığı ise yüzde 45,7’lik artışla 3 milyar 891 milyon dolara çıktı. Geçen yılın Şubat ayında yüzde 67,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 59,7’ye geriledi. Bir önceki yılın Şubat ayında Türkiye 5 milyar 652 milyon dolarlık ihracat ve 8 milyar 323 milyon dolarlık ithalat yapmış, 2 milyar 672 milyon dolarlık dış ticaret açığı vermişti. Yılın ilk iki aylık döneminde Türkiye’nin toplam ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde1 oranında artarak 10 milyar 750 milyon dolar oldu. Bu dönemde ithalat yüzde 14,4’lük büyümeyle 17 milyar 774 milyon dolara ulaşırken, dış ticaret açığı yüzde 43,7 oranında yükselerek, 7 milyar 24 milyon dolara çıktı. Geçen yılın ilk iki ayında ise Türkiye 10 milyar 649 milyon dolarlık ihracata karşılık 15 milyar 536 milyon dolarlık ithalat yapmış ve 4 milyar 887 milyon dolarlık açık vermişti.
2005 yılının son çeyreğinde Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) yüzde 10,2, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) yüzde 9,5 oranında arttı. Böylece, yılın tamamında GSMH büyümesi yüzde 7,6, GSYİH büyümesi yüzde 7,4 olarak gerçekleşti. 2005 yılında tarım sektörü üretimi yüzde 5,6 oranında artarken, sanayi üretimi yüzde 6,5 oranında büyüme kaydetti. Bu dönemde en dikkat çekici büyüme yüzde 21,5 ile inşaat sektöründe gerçekleşti. Harcamalar yöntemi ile incelendiğinde ise, 2005 yılında özel sektörün tüketim harcamalarının yüzde 15,4, yatırım harcamalarının yüzde 23,6 oranında arttığı görüldü. Kamu sektöründe ise tüketim harcamaları yüzde 2,4, yatırım harcamaları yüzde 25,9 oranında artış gösterdi.
2004 yılının sonu itibariyle 162,2 milyar dolar olan dış borç stoku 2005 sonunda 170,1 milyar dolara yükselirken, bu artışın özel sektör borçlanmasındaki artıştan kaynaklandığı belirtildi. Geçtiğimiz yıl özel sektörün kısa vadeli borç stoku 6,2 milyar dolar artarak 35,4 milyar dolara, uzun vadeli borç stoku ise 13,7 milyar dolarlık artışla 51,5 milyar dolara yükseldi. Bu dönemde kamu sektörünün dış borç stoku 11,6 milyar dolarlık gerilemeyle 80,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Hazinenin düzenlediği 5 yıl vadeli, 6 ayda bir sabit kupon ödemeli tahvil ihalesinde yıllık bileşik faiz yüzde13,66 oldu. İhaleye nominal 924 milyon YTL teklif gelirken, nominal 322,1 milyon YTL, net 338,4 milyon YTL’lik satış yapıldı. İhalede kamu kuruluşları ile piyasa yapıcı bankalara toplam net 195,8 milyon YTL satış yapılırken Hazine, kamu kuruluşu ve piyasa yapıcı bankalara yapılan satışla birlikte toplam net 534,2 milyon YTL borçlanmış oldu. Yeniden ihraç şeklinde satışı gerçekleştirilen tahvillerin geri ödemesi 19 Ocak 2011’de yapılacak.
Hazine Müsteşarlığı’nın açıkladığı Nisan ayı İç Borçlanma Stratejisine göre, Hazine 4 Nisan Salı günü 378 gün vadeli YTL cinsiden iskontolu tahvil ihalesi gerçekleştirecek.
Söz konusu ihalede satılacak kağıtlar 5 Nisan Çarşamba günü ihraç edilirken geri ödeme tarihi 18 Nisan 2007 olarak belirlendi.
Merkez Bankası verilerine göre 10-17 Mart arasındaki haftada bankalar arası mevduatlar hariç, toplam mevduatlar 1 milyar 672 milyon YTL’lik bir büyüme kaydetti ve 232 milyar 604 milyon YTL’ye çıktı. Bu büyümenin tümü yurtiçi adreslilere ait mevduatlardan kaynaklandı. 1 milyar 642 milyon YTL artan yurtiçi yerleşiklere ait mevduatlar 228 milyar 613 milyon YTL’ye kadar yükselirken, yabancılara ait mevduatlar ise sadece 15,3 milyon YTL’lik azalışla 3 milyar 990 milyon YTL olarak gerçekleşti. Bankaların yurt içine kullandırdıkları toplam krediler ise 560 milyon YTL’lik artışla 131 milyar 34 milyon YTL’ye çıktı. Kamu mevduat bankalarının kredilerini 40,9 milyon YTL artırarak 29 milyar 586 milyon YTL’ye çıkardığı söz konusu hafta içinde özel mevduat bankalarının kredileri 400 milyon YTL’lik genişlemeyle 84 milyar 904 milyon YTL’ye ve yabancı bankaların kredileri 169 milyon YTL’lik artışla 10 milyar 880 milyon TL’ye yükseldi. Kredilerin toplam mevduata oranı 17 Mart itibariyle yüzde 57,3 olarak hesaplandı.
Para Politikası Kurulu’nun Erdem Başçı başkanlığında 23 Mart 2006’da gerçekleşen toplantısında yapılan değerlendirmelerin özeti açıklandı. Açıklamada, Şubat ayı enflasyon rakamlarının para politikasının orta vadeli perspektifine yönelik belirgin bir duruş değişikliği oluşturmadığı bildirildi. Gıda fiyatlarında gözlenen artışın Şubat’ta enflasyonu olumsuz etkileyen temel unsur olduğu belirtilen değerlendirmede, bu gelişmenin geçici olduğu ve gıda fiyatlarındaki yükselişin enflasyon üzerindeki olumsuz etkisinin Mart ayında azalacağının tahmin edildiği belirtildi. Enflasyonda aşağı yönlü hareketin gelecek aydan itibaren tekrar başlayacağı öngörüldü. Petrol fiyatlarında son aylarda öngörülemeyen dalgalanmaların devam etmesinin, 2006 yılı enflasyon hedefine ulaşılabilirlik açısından petrol fiyatlarının önemli bir risk unsuru olmaya devam ettiğini ortaya koyduğu bildirildi.
Merkez Bankası bankaların YTL cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulayacağı aylık akdi maksimum faiz oranını yüzde 5,75, aylık maksimum gecikme faizi oranını ise yüzde 6,88 olarak belirledi. Bu oranların 1 Haziran - 2 Temmuz tarihleri arasında geçerli olacağı bildirildi. Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğe göre, kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık maksimum akdi faiz oranı, dolar için yüzde 2,68 ve Euro için yüzde 2,53 olurken; aylık maksimum gecikme faizi oranı ise dolar için yüzde 3,34 ve Euro için ise yüzde 3,05 olarak belirlendi.
Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) Ankara’ya gelen teknik düzeydeki heyet 3. Gözden Geçirme öncesi ”hazırlık çalışmaları” kapsamında görüşmelerine başladı.
IMF heyeti Ankara’da, “2005 yılı sonu kamu maliyesi hedefleri ve gerçekleşmeleri” ile kamu maliyesine ilişkin diğer konularda çalışmalarda bulunacak.
İMKB endeksi 30 puanlık düşüşle haftanın son işlem gününü 42 bin 911 puandan tamamlarken, hisse senetleri yüzde 0,1 oranında değer kaybetti. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım Satım Pazarı’nda işlem gören 5 Eylül 2007 vadeli, bugün valörlü tahvilin basit getirisi yüzde 14,37, bileşik getirisi yüzde 13,96’dan kapandı. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı’nda 3 günlük işlemlerde ortalama faiz yüzde 13,51’den gerçekleşirken, 3 günlük işlemlerde en düşük oran yüzde 13,50, en yüksek oran yüzde 13,60 oldu.
Merkez Bankası dolar kapanış kurunu alış 1,3417 YTL, satış 1,3482 YTL olarak açıkladı. Euro’nun alış kuru 1,6254 YTL, satış kuru ise 1,6332 YTL oldu.
Dış Piyasalar:
ABD Merkez Bankası (FED), 21 ay boyunca 15. kez banka faiz oranını yüzde 0,25 oranında artırarak yüzde 4,75’e çıkardı. Amerikan Federal Merkez Bankası’nı 18,5 yıl boyunca yöneten Alan Greenspan’den görevi devralan Ben Bernanke başkanlığında toplanan FED’in “Federal Serbest Pazar Kurulu” yetkilileri, enflasyonu dizginlemek için faizlerin daha da artırılabileceğini belirtti. Son faiz artırımıyla birlikte ABD’de faiz oranları 2001’in Nisan ayından bu yana en yüksek seviyesine erişmiş oldu.
AB Komisyonu, AB ülkelerinde 2005 yılında 140 bin şirketin iflas ettiğini, bunun 1,5 milyon kişinin işsiz kalmasına neden olduğunu açıkladı. AB genelinde iflaslarda artış görüldüğünü bildiren Komisyon, yasaların “acımasız” olduğunu ve güç duruma düşen şirketlere ikinci bir şans tanınmadığını belirtti.
Meksika’nın Yukatan Yarımadası’nda bulunan turistik kenti Cancun’da buluşan ABD Başkanı George W. Bush, Kanada Başbakanı Stephen Harper ve evsahibi Meksika’nın Devlet Başkanı Vicente Fox, “zengin ticari ilişkiler ve ucuz göçmen işgücünü” ele aldılar.
Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Jean-Claude Trichet, “Avrupa’da faiz oranlarının tarihsel olarak en düşük düzeyde” olduğunu söyleyerek, yakın bir zamanda yapılacak faiz artırımının sinyalini verdi. Trichet, Paris’te dağıtılan bir konuşma metninde “gerçek ve nominal faiz oranlarının tarihsel olarak düşük ve ekonomik büyümeyi destekler düzeyde bulunduğunu belirterek, AMB’nin fiyat hareketleri ve enflasyonu kontrol altında tutarak, görevini yerine getirdiğini ifade etti.
Almanya’da iş dünyasının ekonomiye güvenini ölçen IFO endeksinin Mart ayında beklenmedik bir şekilde yükselerek, son 15 yılın en yüksek düzeyi olan 105.4’e çıktığı belirtildi. Şubat ayında 103.4 olan endeksin 102.8’e düşmesi beklenirken, IFO raporu Alman ekonomisinde gerçek bir iyileşmenin yaşandığını teyit etmiş oldu. Euro bölgesi açısından da ekonomik canlanma konusunda umutlar arttı. Almanya’da mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı Mart ayında yüzde 11,4’e yükseldi.
Japonya’nın sanayi üretimi Şubat ayında yüzde 1,7 oranında düştü ve son 7 ayda ilk defa gerileme eğilimine girdi. Buna karşılık, bu rakamın bir önceki aydaki güçlü çıkışın bir düzeltmesi olduğu ve büyüme eğiliminde bir değişiklik oluşturmadığı görüşüne yer verildi. Ülkede çekirdek tüketici enflasyonu Şubat ayında yüzde 0,5 oranında artış gösterdi. Çekirdek enflasyonun son 4 aydır devamlı artmasının Japonya’da fiyatların artış eğiliminde olduğunu gösterdiği ve yılsonuna doğru Japon Merkez Bankası’nın faiz artırımına gitmesi olasılığını arttırdığı belirtildi.
Çin Merkez Bankası Araştırma Bölümü’nün yayınladığı bir rapora göre geçtiğimiz yıl yüzde 9,9 oranında büyüyen Çin ekonomisinde bu yıl yüzde 8,9 oranında büyümenin beklendiği bildirildi. Çin’de 2005 yılında yüzde 1,8 olan TÜFE artışının bu yıl yüzde 2 seviyesinde gerçekleşmesi öngörülmektedir. Öte yandan Çin’de sanayi üretimi Şubat ayında yüzde 20,1 oranında yükselerek 68,2 milyar dolara ulaştı.
Nijerya kaynaklı arz endişeleri ve ABD petrol stoklarının azalacağı yönündeki beklentiler petrol fiyatlarını yukarı taşıdı. Ayrıca, Fransa’daki bazı rafinerilerde üretim düşüşüne neden olan grevin fiyatları olumsuz etkilediği bildirildi. Petrol fiyatları son yedi haftanın zirvesine yükselirken, ABD ham petrolünün varil fiyatı 66 doların üzerine çıktı. Hafta sonunda ise fiyatlar, ABD’de benzin stoklarının talebin zirveye çıktığı yaz ayları öncesinde tahminlerden fazla düştüğünün açıklanmasının ardından, hafif düşüşe rağmen varil başına 66 doların üstünde tutunmaya devam etti. ABD hafif ham petrolünün varili 66,25 dolardan işlem görürken, Brent ham petrolünün varili 65,50 dolar düzeyinde seyretti.
Önümüzdeki Haftanın Gündemi ve Muhtemel Gelişmeler:
• 3 Nisan Pazartesi günü Şubat ayı enflasyon verileri açıklanacak.
• Hazine’nin gelecek hafta 3 milyar 602 milyon YTL’si piyasaya olmak üzere, toplam 3 milyar 714 milyon YTL tutarında iç borç ödemesi bulunuyor.
• 4 Nisan Salı günü Hazine 378 gün vadeli YTL cinsinden iskontolu tahvil ihalesi gerçekleştirecek.
• 7 Nisan 2006 günü Ocak ayı dış ticaret ve miktar endeksi açıklanacak. Aynı gün Merkez Bankası’nın Nisan ayı için ilk beklenti anketi sonuçlarını yayınlaması bekleniyor.
• Ayrıca, önümüzdeki hafta Hazine’nin Mart ayı nakit gerçekleşmelerini açıklaması beklenmektedir.
