İç Piyasalar:
Gümrük Müsteşarlığı, Şubat ayına ilişkin geçici dış ticaret verilerini açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) bu ay sonunda yayınlayacağı verilere göre yüzde 7 oranında hata payı içerebileceği uyarısıyla açıklanan verilere göre Şubat ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,7 oranında artarak 5 milyar 882 milyon dolar olurken, ithalat yüzde10,9 oranında arttı ve 9 milyar 634 milyon dolara kadar yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 62,35’e kadar düştüğü Şubat ayında dış ticaret açığı yüzde 20,6’lik büyümeyle 3 milyar 552 milyon dolara ulaştı. Yine gümrük verilerine göre geçen yılın Şubat ayında 5 milyar 564 milyon dolarlık ihracata karşılık 8 milyar 510 milyon dolarlık ithalat yapılmış ve 2 milyar 946 milyon dolar açık verilmişti.
Gümrük verilerine göre Ocak-Şubat döneminde ihracat yüzde 0,6 oranında artarak 10 milyar 683 milyon dolarda kalırken, ithalat yüzde 7,2’lik artışla 16 milyar 907 milyon dolara yükseldi. Bu dönemdeki dış ticaret açığı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 oranında artarak 6 milyar 224 milyon dolar hacminde gerçekleşti. Geçen yıl aynı dönemde 19 milyar 623 milyon dolarlık ihracat yapan Türkiye’nin ithalatı 15 milyar 765 milyon dolar olmuştu. Bu yılın ilk iki ayında yüzde 63,2 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı ise geçen yıl yüzde 67,4 düzeyinde bulunuyordu.
Hazine Müsteşarlığı, toplam borç stokunun 209,9 milyar YTL tutarındaki kısmının YTL cinsinden, 116,7 milyar YTL tutarındaki kısmının döviz cinsinden ve geriye kalan 5,5 milyar YTL tutarındaki kısmın ise dövize endeksli borçlardan oluştuğunu açıkladı. 2006 Ocak sonu itibariyle toplam borç stokunun yüzde 51,5’i piyasaya, yüzde 22,7’si kamu kesimine olan iç borçlardan oluşurken, dış borçların ağırlığı yüzde 25,8 olarak gerçekleşti.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine göre, bankacılık sektörünün ücret, komisyon ve bankacılık hizmeti adı altında aldıkları tutarların toplam gelirleri içerisindeki payı 2003 yılında yüzde 7,5 iken, 2004 yılında yüzde 10,4’e, geçen yıl ise yüzde12,4’e yükseldi. Bankalar 2005 yılında kullandırdıkları kredilerden 1,3 milyar YTL’lik ücret ve komisyon geliri sağladılar. Bankacılık hizmet gelirleri 5,5 milyar YTL’ye çıkarken, söz konusu gelirlerin sektörün toplam aktiflerine oranı yüzde 1,7’den yüzde 2’ye yükseldi.
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) tarafından hazırlanan “ Kayıtdışı Ekonomi ve Çözüm Yolları” başlıklı rapor, İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan tarafından kamuoyuna açıklandı. Türkiye’de kayıtdışı ekonominin artmasının temel sebeplerinin küreselleşme, vergi ve maliyet yüksekliği ile hükümetlerin uyguladığı yanlış politikalar olduğu ifade edilen raporda, kayıtdışı ekonominin kayıtlı ekonomiye oranının Afrika ülkelerinde ortalama yüzde 41,1, Orta ve Güney Amerika ülkelerinde yüzde 42,2, Asya ülkelerinde yüzde 29,3, OECD ülkelerinde ise yüzde16,7 olduğu aktarıldı. Kayıtdışı ekonominin gelir vergileri ile KDV bakımından doğurduğu toplam vergi kaybı 1985 yılında 1 trilyon 453 milyar TL iken, kayıtdışı ekonomik faaliyetlerin hacminde görülen artışa bağlı olarak sonraki yıllarda sürekli artış göstermiş ve 2004 yılında 51 katrilyon 111 trilyon 615 milyar TL’ye ulaşmıştır.
Hazinenin, 14 Haziran 2006 vadeli senede ilişkin yaptığı geri alım ihalesinde net 805,7 milyon YTL’lik alım yapıldı. İhalede geri alış fiyatı 118 bin 913 lira olarak gerçekleşti. Hazinenin tek fiyat ihale sistemine göre yaptığı geri alım ihalesine nominal 1 milyar 835,9 milyon YTL teklif gelirken, nominal 677,6 milyon YTL’lik geri alım yapıldı.
Merkez Bankası, Mart ayının ikinci dönemine ilişkin beklenti anketi sonuçlarını açıkladı. Anket sonuçlarına göre, yılsonu enflasyon beklentisi tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) bazında Mart ayının ilk anketine göre 0,02 puanlık düşüşle yüzde 5,80’den yüzde 5,78’e indi.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) 53,8 milyar YTL’lik borçlu olduğu Hazine’ye 200 milyon dolarlık geri ödeme yaptı. TMSF, batık bankalar nedeniyle Hazine’den aldığı Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS)’nden doğan borçları için 200 milyon dolarlık bir ödeme gerçekleştirdi. Böylece TMSF’nin önceki yıllara ait ödemelerle birlikte Hazine’ye yaptığı toplam ödeme 3 milyar 505 milyon dolara (4 milyar 758 milyon YTL) ulaştı.
Eurostat, AB’nin 2005 yılı dış ticaretine ait kesin verileri açıkladı. Buna göre, 2004 yılında Türkiye’ye 38 milyar Euro ihracat yapan AB, 2005 geçen yıl bu rakamı yüzde10’luk artışla 41,8 milyar Euro’ya çıkardı. Bir önceki yıl Türkiye’den 30,3 milyar Euro ithalat yapan AB’nin geçen yılki ithalatı ise yüzde 8 artışla 33,4 milyar Euro oldu. Başka deyişle, Türkiye-AB dış ticaretinde 2004 yılında 7,1 milyar Euro olan AB lehindeki fazla geçen yıl 8,4 milyar Euro’ya yükseldi. Öte yandan Türkiye, 75,2 milyar Euro ticaret hacmiyle AB’nin 6’ncı büyük ticaret ortağı konumuna gelirken, ABD 414 milyar Euro, Çin 209,7 milyar Euro, Rusya 163,1 milyar Euro, İsviçre 148 milyar Euro, Japonya 116,6 milyar Euro ve Norveç 100,8 milyar Euro Türkiye’nin önünde yer aldılar.
İMKB endeksi 1.257 puanlık düşüşle haftanın son işlem gününü 43 bin 274 puandan tamamlarken, hisse senetleri haftalık bazda yüzde2,8 oranında değer kaybetti. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım Satım Pazarı’nda işlem gören 5 Eylül 2007 vadeli, bugün valörlü tahvilin basit getirisi yüzde 14,30, bileşik getirisi yüzde 13,88’den kapandı. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı’nda 3 günlük işlemlerde ortalama faiz yüzde 13,50 düzeyinde gerçekleşti. 3 günlük işlemlerde en düşük oran yüzde 13,50, en yüksek oran yüzde 13,55 oldu. Merkez Bankası dolar kapanış kurunu alış 1,3408 YTL, satış 1,3473 YTL olarak açıkladı. Euro’nun alış kuru 1,6050 YTL, satış kuru ise 1,6127 YTL oldu.
Dış Piyasalar:
ABD Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Şubat ayında üretici fiyatları yüzde1,4 oranında gerileyerek, son 3 yılın en büyük düşüşünü kaydetti. Üretici fiyatları, Ocak ayında yüzde 0,3 oranında yükselmişti. Üretici fiyatlarında yaşanan düşüşe karşın enerji ve yiyecek fiyatları dışarıda tutularak hesaplanan çekirdek enflasyon Şubat’ta yüzde 0,3 oranında artış gösterdi.
AB’nin resmi istatistik kurumu Eurostat’ın verilerine göre; AB’nin dış ticaret açığı Ocak ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 77 oranında artarak, 24,6 milyar Euro’ya çıktı. Ocak ayında ortak para Euro kullanan 12 ülkenin dış ticaret açığı ise 10,8 milyar Euro seviyesinde gerçekleşti. Geçen yılın tamamında AB 105,5 milyar Euro dış ticaret açığı verirken, Euro bölgesine dahil ülkeler 23,3 milyar Euro’luk dış ticaret fazlası elde etmeyi başarmıştı.
Petrol fiyatları Nijerya’da militanların saldırıları, ABD’de petrol rezervlerinin düşmesi ve ABD rafinerilerinde bakım nedeniyle faaliyetlerin durma döneminin başlaması sonucu ABD rezervlerinin azalacağı beklentileri nedeniyle varil başına 60-64 dolar aralığını aştı. ABD hafif ham petrolünün varili 64,30 dolardan işlem görürken, Brent ham petrolünün varil fiyatı 63,45 dolar düzeyinde gerçekleşti.
Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali el Naimi yeni açılan petrol yatağı ile ülkesinin şu anda günlük 9,5 milyon varil üretim yaparak günlük 85 milyon varil olan dünya tüketiminin yüzde 10’undan fazlasını karşıladığını, bunun günde 1,54 milyon varilin üzerinde yedek kapasite anlamına geldiğini belirterek, yedek kapasiteyi günde 1,5 milyon varilin altına düşürmeyeceklerini belirtti. Yeni açılan Haraz yatağında günde 300 bin varil petrol üretilirken, günlük üretimin 850 bin varile kadar çıkarılabileceği de bildiriliyor. Küresel talepteki artışa karşılık vermek için petrol üretim ve arıtma yatırımlarına hız veren ve bu bağlamda 50 milyar dolarlık bir proje başlatan Suudi Arabistan’ın 2009 yılına dek günlük ihracatını 12,5 milyon varile çıkarabileceği ifade edildi.
Çin ile Rusya arasında imzalanan anlaşmalara göre, iki ülke arasında iki yeni doğalgaz boru hattı inşa edileceği belirtildi. Yapılan açıklamaya göre Rus doğalgaz tekeli Gazprom, yapımı beş yıl sürmesi beklenen bu hatlardan Çin’e yılda 60-80 milyar metreküp gaz ihraç edilebilecek.
Şubat ayında Japonya’da ithalat artış oranı, petrol fiyatlarındaki yükselişle birlikte son 10 yılın zirvesine çıktı. Şubat ayında ithalat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 30 oranında yükselirken, aynı dönemde ihracat artışı yüzde 21’de kaldı. Japonya’nın ithalatının yarısının petrol ürünleri ve yarı iletken ürünlerden oluştuğu belirtilirken, ithalattaki yüksek artışın Japonya’nın dış ticaret fazlasının Şubat ayında yüzde 11,8’lik düşüşle 8,2 milyar dolara gerilemesine neden oldu.
Önümüzdeki Haftanın Gündemi ve Muhtemel Gelişmeler:
• 27 Mart Pazartesi günü Kasım-Aralık 2005 ve Ocak 2006 dönemi işgücü verileri açıklanacak.
• 27-28 Mart günlerinde arasında FED toplantıları yapılacak.
• 28 Mart Salı günü Hazine tarafından 29.03.2006 valör, 19.01.11 itfa tarihli YTL cinsi sabit kuponlu tahvil ihalesi düzenlenecek.
• 29 Mart Çarşamba günü İmalat Sanayi 2005 yılı ücret kazanç verileri açıklanacak.
• 31 Mart günü Şubat 2006 kesin dış ticaret verileri ile Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2005 yılı IV. dönem verileri yayınlanacak.
