DİE tarafından açıklanan Nisan ayı geçici dış ticaret verilerine göre, Türkiye bu yılın Nisan ayında 5 milyar 903 milyon dolarlık ihracat, 9 milyar 461 milyon dolarlık da ithalat yaptı. Bu rakamlara göre Nisan ayı ihracatı 2004 yılının aynı dönemine göre %16,4, ithalatı ise %19,3 oranında artış gösterdi. Dış ticaret açığı %24,4’lük artışla 3 milyar 558 milyon dolara çıkarken, ihracatın ithalatı karşılama oranı %63,9’dan %62,4’e geriledi.
TCMB Ocak – Nisan dönemine ait ödemeler dengesi rakamlarını açıkladı. Bu yılın Nisan ayında cari işlemler dengesi 2004 yılının Nisan ayına göre %44,1 oranında artarken, 2005 yılının ilk 4 aylık dönemi için hesaplanan cari açık rakamı bir önceki yılın aynı dönemine göre %24,5 oranında yükselerek, 7 milyar 85 milyon dolardan 8 milyar 885 milyon dolara çıktı.
Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, Mayıs 2005’te Hazine nakit dengesi 1,4 milyar YTL fazla verirken, faiz dışı fazla 5,8 milyar YTL olarak gerçekleşti. Ocak – Mayıs 2005 döneminde ise 7,7 milyar doları bulan nakit açığına karşılık, 12,8 milyar dolar hacminde faiz dışı fazla oluştu.
DİE bu yılın Mayıs ayında TÜFE’nin aylık bazda %0,92, ÜFE’nin ise %0,2 oranında arttığını açıkladı. Mayıs ayı itibariyle yıllık enflasyon oranı 12 aylık ortalamalara göre TÜFE’de %8,7, ÜFE’de %5,59 olarak hesaplandı.
31 Mayıs Salı günü Hazine’nin düzenlediği 3 yıl vadeli, 6 ayda bir kupon ödemeli değişken faizli ABD doları cinsinden tahvil ihalesine nominal 1 milyar 399,7 milyon dolar tutarında teklif gelirken, nominal 915,2 milyon dolar, net 909,8 milyon dolarlık satış yapıldı. İhalede basit faiz %5,39, bileşik faiz ise %5,47 düzeyinde oluştu. Piyasa yapıcıları ve kamu kurumlarına yapılan satışlar dahil, toplam tahvil satışı 1 milyar 917,5 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhalede satılan kağıtlar 1 Haziran Çarşamba günü ihraç edilirken, geri ödeme tarihi 28 Mayıs 2008 olarak belirlendi. 30 Kasım 2005 tarihinde yapılacak ilk kupon ödemesinde uygulanacak kupon oranı %2,59 olarak saptanmıştı.
2005 yılı dış borçlanma programı çerçevesinde Hazine, 2 Haziran Perşembe günü dolar cinsinden tahvil ihracı için lider bankalar olarak JP Morgan ve Lehman Brothers’i yetkilendirdi. Bu çerçevede Hazine 2 Haziran’da bu yılki üçüncü tahvil ihracını gerçekleştirdi. 15 yıl vadeli dolar cinsinden tahvilin (Eurobond) tutarı 1,25 milyar dolar, kupon oranı %7, satış fiyatı 98,006 olarak belirlenirken, yatırımcıya sağlayacağı getirinin %7,22 olacağı ifade edildi. Hazine tarafından yapılan açıklamada tahvile ilişkin tutarın 7 Haziran Salı günü hesaplara gireceği, anapara geri ödemesinin ise 5 Haziran 2020 tarihinde yapılacağı duyuruldu. Açıklamada ayrıca 3 saat gibi çok kısa bir sürede 250 yatırımcıdan planlanan ihraç tutarının 6 katından fazla talep geldiği, toplam tahvil satışında ABD ve Avrupa yatırımcılarının payının %35’er, Türk yatırımcıların payının %25, Asya yatırımcılarının payının ise %5 olduğu ifade edildi.
Geçen hafta İMKB’nin Fransa ve Hollanda’da AB Anayasası’na ilişkin yapılan referandum sonuçlarına odaklandığı görüldü. Her iki referandumda olumsuz sonuç çıkacağı daha önceden tahmin edildiği ve bu durum fiyatlara yansıdığı için haftayı yükselişle geçiren Borsa’da hisse senetleri haftalık bazda ortalama %6,54 oranında değer kazandı. Referandum sonuçları döviz piyasasına da yansırken, Türk Lirası karşısında ABD doları %1,31, Euro ise %3,24 oranında değer yitirdi. Hafta boyunca 1.3450 YTL seviyesine dek gerileyen dolar Merkez Bankası’nın alım yönündeki müdahalesinin ardından yükselerek, haftayı 1.3590 YTL’den kapattı. Euro ise bir önceki hafta kapanışa göre 0.0560 YTL düşüşle 1.6700 YTL’ye indi.
İMKB Tahvil ve Bono Pazarı’nda ağırlıklı ortalamalara göre çeşitli vadelerdeki kağıtların haftalık net getirileri %0,24 – 0,36 arasında değişirken, ortalama faizin %15 dolayında seyrettiği Repo – Ters Repo Pazarı’nda haftalık reponun net getirisi %0,22 oldu.
Dış piyasalar:
AB Anayasası için Fransa’da yapılan halkoylamasında “Hayır” oylarının beklentilerin üzerinde çıkması AB’nin geleceğine ilişkin tartışmaları da beraberinde getirirken, Birliğin ortak para birimi olan Euro’nun dolar ve Japon yeni karşısında değer kaybetmesine neden oldu. Bir önceki hafta New York piyasasında 1.2575 seviyesinden kapanan Euro/dolar paritesi 30 Mayıs Pazartesi günü 1.25’in altına indi ve 1.2466’ya geriledikten sonra hafif toparlandı. 1 Haziran Çarşamba günü Hollanda’da aynı konuyla ilgili yapılan referandumda ezici çoğunlukla “Hayır” sonucunun çıkması üzerine Euro’nun değer kaybı hızlandı ve sonraki günlerde parite son 8 ayın en düşük seviyesi olan 1.2312’ye dek geriledi. Diğer önemli piyasa merkezlerinde de inişe geçen Euro Avrupa pazarında Cuma günkü kapanışta 1.2282’yi gördü. Referandumlarda olumsuz sonuç çıkacağı daha önceden tahmin edildiği için piyasalarda Euro’dan kaçış paniği yaşanmadı. Fakat Avrupa’nın bütünleşmesi sürecinin ciddi darbe almasıyla uzun dönemde Euro’ya olan güvenin azalması ve doların uluslararası alandaki konumun daha da güçlenmesi kuvvetle muhtemeldir.
Geçtiğimiz hafta dünyanın büyük ekonomilerinden olan Almanya ve Japonya’da işsizlik oranının azaldığı açıklandı. Nitekim, Almanya’da Nisan ayında %12 olan işsizlik oranı Mayıs ayında %0,4’lük gerilemeyle %11,6’ya indi. Japonya’da ise Nisan ayında işsizlik oranı %4,4 ile son 6 yılın en düşük düzeyinde gerçekleşti.
Avrupa Merkez Bankası 31 Mayıs Salı günkü toplantısında kısa vadeli faiz oranlarının değişmeyeceğini ve %2 düzeyinde tutulacağını açıkladı.
ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre, bu ülkede Mayıs ayı işsizlik oranı beklentilerin 0,1 puan altında, %5,1 olarak gerçekleşti. Bu rakamın Eylül 2001 tarihinden sonraki en düşük gösterge olduğu belirtilirken, tarım dışı istihdamdaki artış 78 binle beklenenin altında kaldı. Nisan ayında 274 bin olan yeni iş yerlerinin sayısı da Mayıs’ta 78 bine indi. Sağlık ve inşaat sektörlerinde ise ciddi istihdam artışı görüldü.
Tatil nedeniyle Pazartesi günü kapalı olan ABD piyasalarında geçen hafta AB Anayasası’na ilişkin referandum sonuçları, petrol fiyatlarının seyri ve ABD’nin istihdam verileri dikkatle takip edildi. Referandum sonrası AB’ye yönelik endişeler ve karışık ekonomik haberler Salı günü satış baskısı doğururken, Çarşamba günü NYSE’de yaşanan teknik aksaklık tedirginlik yarattı. Kapanışta olumsuzluk yaşanmaması ve FED’in faiz artırımı politikasının sonuna gelindiği yönündeki beklentiler piyasaları belli ölçüde rahatlatırken, petrol fiyatlarının yükselme belirtileri göstermesi kapanışta sıkışıklığa neden oldu. Perşembe günü ise tekrar düşüşe geçen petrol fiyatları nedeniyle Nasdaq’da alımlar yoğunlaştı ve yükseliş trendi güçlendi. Cuma günü açıklanan istihdam verileri piyasaları etkileyen temel unsur olarak öne çıkarken, Dow Jones endeksi geçen haftayı %0,1’lik bir düşüşle kapattı. Nasdaq endeksi ise %1,2 oranında değer kazandı.
Referandumlarda çıkan olumsuz sonuçlar geçen hafta Avrupa piyasalarında fazla etkili olmazken, piyasalar hafta başında Avrupa bankacılık sektöründe yeni oluşmakta olan konsolidasyona odaklandı. Euro’nun değer kaybından dolayı ihracata yönelik çalışan sektör hisselerine gelen talep Avrupa borsalarında yükseliş trendinin hakim olmasıyla sonuçlandı. FED’in faiz politikalarıyla ilgili oluşan beklentiler de bunda etkili oldu. Sonuçta Frankfurt ve Londra borsaları haftayı sırasıyla %3,4 ve %0,6’lık yükselişle tamamladı. Özellikle lüks ürünler ve otomotiv sektörü hisselerine olan talepte önemli artışlar yaşandı.
Dünyanın önemli borsalarından olan Tokyo Borsası ise geçen haftanın ilk işlem gününü son 6 haftanın en yüksek seviyesinden kapattı. Hafta boyunca ise Nikkei endeksi %2,4 oranında değer kazanırken, teknoloji ve otomotiv sektörü hisselerine gelen talep bu yükselişte belirleyici oldu.
Önümüzdeki haftanın gündemi ve muhtemel gelişmeler:
- 7 Haziran Salı günü DİE 2005 yılının ilk çeyreği, 8 Haziran Çarşamba günü ise Nisan ayı sanayi üretim endeksini yayımlayacak.
- 8 Haziran Çarşamba günü Hazine’nin 310 milyon YTL tutarında iç borç ödemesi bulunmaktadır.
- Aynı gün TCMB Para Politikası Kurulu’nun toplantısı yapılacak. Merkez Bankası’nın faiz kararı ise ertesi gün sabah açıklanacak.
- 9 Haziran Perşembe günü AB ve OPEC temsilcilerinin toplantısı yapılacak.
- 10 Haziran Cuma günü Hazine’nin ihale programı açıklanacak.
- Aynı gün G8 ülkeleri maliye bakanları ve merkez bankaları başkanları bir araya gelecek.
- Önümüzdeki hafta Merkez Bankası Haziran ayı ilk dönem Beklenti Anketi sonuçlarını açıklayacak.
- Hazine 58,1 milyon dolar hacminde konsolide bütçe ve Hazine garantili dış borç ödemesi yapacak.
- Başbakan R. T. Erdoğan ABD’ye resmi ziyarete gidecek.
Açıklanacak olan makroekonomik veriler, AB’ye ilişkin gelişmeler, petrol fiyatlarının seyri ve IMF heyetinin Ankara’daki temasları başlıca gündem maddeleri olarak önümüzdeki hafta piyasalarca yakından takip edilecek. Özellikle AB – Türkiye ilişkilerini etkileyen gelişmelerin dikkatle izleneceği söylenebilir.
Yasal Uyarı: Bu raporda sunulan fikirler raportörün kendi fikirleridir ve bağlı bulunduğu kurumları hiçbir şekilde yasal sorumlu kılmaz. Geleceğe yönelik açıklamalar tahmin niteliğinde olup gerçek ya da tüzel kişilerin yatırımlarına tek başına temel oluşturmaması tavsiye edilir. Bu tahminler doğrultusunda yapılacak yatırımların kayıpla sonuçlanması halinde raportör ya da bağlı olduğu kurumlar suçlanamaz.
