İç piyasalar:
TCMB kısa vadeli faiz oranlarının yarım puan indirildiğini açıkladı. Böylece, gecelik borçlanma faiz oranı %15,5’ten %15’e, borç verme faiz oranı ise %19,5’ten %19’a çekildi. 2005 yılının ilk üç ayında Türkiye’de yerleşik gerçek ve bankalar dışındaki tüzel kişilerin toplam tasarruflarının yaklaşık 6 milyar YTL artarak, 307 milyar YTL’yi geçtiği belirtildi. Döviz mevduatları ve hisse senetlerinde değerlendirilen tasarruflar azalırken, Türk Lirası cinsinden tutulan mevduatta 3,7 milyar YTL, kamu kağıtlarında tutulan tasarruflarda ise 3,3 milyar YTL artış görüldü. Toplam tasarruflarda ilk üç ayda yaşanan artış oranı nominal bazda %2, reel bazda ise %1,1 olarak gerçekleşirken, bu kalemin milli gelirdeki payının artması önemli gelişme olarak değerlendirilmelidir. Nitekim, banka dışı kesimin toplam tasarruflarının milli gelire oranı 2004 yılının sonu için %70’3’e yükseldi. 2003 yılında bu rakam %67,9’dan olarak gerçekleşmişti.
DİE tarafından açıklanan İmalat Sanayi Aylık Eğilim Anketi Mart ayı sonuçlarına göre, imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı 2004 yılının aynı dönemine göre (%82,1) gerileyerek, %80,3 oldu. Tam kapasite ile çalışamama nedenleri arasında iç pazarda talep yetersizliğinin payı 2004 yılı Mart ayına göre %67,4’ten %52,7’ye, dış pazarlarda talep yetersizliği ise %16,9’dan %16,8’e geriledi. Aynı dönemde mali imkansızlık %1,6’dan %3,1’e, yerli mallarda hammadde yetersizliği %2,8’den %4,6’ya, ithal mallarda hammadde yetersizliği ise %1,2’den %2,2’ye yükseldi.
Merkez Bankası Mart ayı Reel Kesim Güven Endeksi sonuçlarını açıkladı. Bir önceki ay 103,6 olan endeks 0,6 puan artarak, 104,0 oldu. 2004 yılının aynı dönemine göre ise 4 puanlık bir gerilemenin söz konusu olduğu gözlendi.
Hazine Müsteşarlığı Kamu Net Borç Stoku verilerini yayınladı. 2004 yılı sonu itibariyle 272,2 katrilyon TL olan kamu net iç borç stokunun GSMH içindeki payı 2003 yılına göre %6,9’luk azalışla %70,4’ten %63,5’e indi.
İMF tarafından yayınlanan “Dünyanın Ekonomik Görünümü” raporunun Türkiye bölümünde büyüme ve enflasyonla mücadele alanında önemli mesafe alındığı belirtildi. Raporda yapısal reformların sürdürülmesi gerektiği vurgulanırken, cari açık sorununa dikkat çekildi ve açığın azaltılmasına yönelik tedbirlerin ivedilikle alınması istendi.
İMKB haftaya ortalama %1,61’lik düşüşle başladı. Salı günü bu trendin sürmesi üzerine %1,15 oranında gerileyen Borsa Çarşamba günü %0,86’lık artışla toparlanmaya çalıştı. Haftanın son iki gününde yoğun satışların yaşandığı Borsa’da hisse senetleri Perşembe günü ortalama %2,97, Cuma günü ise %2,81 oranında değer yitirirken, haftalık kayıp %7,5 olarak gerçekleşti. IMF heyeti ile görüşmelerin tamamlanması ve Dışbank’ın Belçika – Hollanda ortaklığı olan Fortisbank’a satışına ilişkin gelişmelerin etkili olduğu piyasalarda yoğun halka arz sürecinde para çıkışlarının yaşanmasına karşılık, bu çıkışları karşılayacak seviyede girişlerin olmaması düşüşü hızlandırdı. Fransa’da AB Anayasası konusundaki tartışmalar ve bunun Türkiye’nin üyelik sürecine muhtemel etkisi, FED’in faiz artırımına ilişkin belirsizlikten dolayı yabancı yatırımcıların gelişmekte olan ülke piyasalarına mesafeli yaklaşımı, dünya borsalarındaki düşüş, Euro/dolar paritesinde dolar lehine yaşanan hareketlilik ve Ermeni ve Kıbrıs konuları gibi siyasi meselelerin ön plana çıkması da piyasalara olumsuz yansıdı.
Geçtiğimiz hafta döviz kurlarında artış eğilimi görülürken, haftaya 1.3500 YTL’den başlayan dolar 15 Nisan Cuma günkü kapanış itibariyle 1.3720 YTL’ye, Euro ise 1.7350 YTL’den 1.7670 YTL’ye yükseldi. Türk Lirası’nın haftalık bazda değer kaybı dolar karşısında %1,33, Euro karşısında ise %1,67 oldu.
Hazine geçen hafta ihaleye çıkmazken, İMKB Tahvil ve Bono Piyasası’nda ağırlıklı ortalamalara göre değişik vadelerdeki kağıtların haftalık net getirisi %0,26 ile %0,35 arasında seyretti. Ortalama faizin %15,7 dolayında bulunduğu Repo – Ters Repo Pazarı’ndaki haftalık net getiri ise %0,23 olarak gerçekleşti.
Dış piyasalar:
12 Nisan Salı günü açıklanan ABD dış ticaret rakamlarına göre, Şubat ayında bu ülkenin dış ticaret açığı beklentilerin üzerinde büyüyerek, 61 milyar dolara ulaştı.
Petrol fiyatlarındaki yükseliş trendi, karlarının enerji fiyatlarındaki artıştan olumsuz etkilenebileceği yönünde Ford Motor’un yaptığı açıklama, perakende satışlardaki büyümenin zayıflığı, ekonomik büyümenin yavaşlayacağı endişeleri ve bunun şirket karlarını azaltacağı korkusu New York Borsası’na olumsuz yansıdı ve haftaya 10.448,56’dan başlayan Dow Jones endeksi Cuma günkü kapanışta 10.087,51 puana geriledi. Teknoloji sektörü hisselerinde de satış baskısının hakim olması üzerine haftaya 1.992,12 puandan giren Nasdaq Borsası Cuma günkü kapanışta 1.908,15’e indi. IBM’in karlarının beklenenden düşük çıkması da bu gerilemede etkili oldu.
Wall Street’te geçtiğimiz hafta içinde yaşanan son yılların en önemli düşüşü Avrupa ve Japonya piyasalarını da vurdu. IBM’in yanı sıra Samsung, Sony Ericsson gibi dev şirketlerin kar verilerinin düşüklüğü ve Apple’in zayıf görünümünü yansıtan rapor da buraya eklenince, söz konusu piyasalarda satış baskısı hakim oldu ve önemli gerilemeler yaşandı.
IMF’nin yayınladığı “Dünyanın Ekonomik Görünümü” raporunda ABD’de faiz oranlarının hızla yükselmesi durumunda dünya finans piyasalarında daralma yaşanabileceği ve bu ülkenin rekor cari açığının kontrol altına alınamamasının dolarda ani değer kaybına yol açabileceği bir kez daha vurgulandı. Raporda ABD ekonomisinin AB’ye göre daha iyi performans çizeceği tahmin edilirken, ABD’nin cari açıklarından kaynaklanan riskin devam ettiği vurgulandı.
Önümüzdeki haftanın gündemi ve muhtemel gelişmeler:
- 19 Nisan Salı günü Hazine 91 gün vadeli, YTL cinsinden iskontolu referans hazine bonosu ihalesi yapacak. 20 Nisan ihraç tarihli bonoların geri ödemesi 20 Temmuz 2005 tarihinde gerçekleştirilecek. Aynı gün Hazine 567 gün vadeli YTL cinsinden iskontolu devlet tahvili ihalesine daha çıkacak. Geri ödemesi 8 Kasım 2006 tarihinde yapılacak olan tahvillerin ihraç tarihi 20 Nisan olarak belirlendi.
- Hazine 20 Nisan Çarşamba günü 3 milyar 239 milyon YTL’si piyasaya olmak üzere, toplam 3 milyar 303 milyon YTL iç borç ödemesi gerçekleştirecek.
- 20 Nisan Çarşamba günü AB – ABD Bakanlar toplantısı ve NATO Dışişleri Bakanları toplantısı yapılacak.
- Aynı gün ABD’de Mart ayına ilişkin ÜFE ve TÜFE verileri açıklanacak.
- Hafta içinde TCMB tarafından Nisan ayı 2. Dönem Beklenti Anketi sonuçları ve DİE tarafından Tüketici Güven Endeksi açıklanacak.
IMF ile görüşmelerin tamamlanmasının ardından AB sürecine yönelik gelişmeler piyasalarda etkili olacaktır. Abdullah Öcalan’ın yeniden yargılanmasına ilişkin AİHM’nin alacağı karara yönelik beklentiler önemini koruyacaktır.
Yasal Uyarı: Bu raporda sunulan fikirler raportörün kendi fikirleridir ve bağlı bulunduğu kurumları hiçbir şekilde yasal sorumlu kılmaz. Geleceğe yönelik açıklamalar tahmin niteliğinde olup gerçek ya da tüzel kişilerin yatırımlarına tek başına temel oluşturmaması tavsiye edilir. Bu tahminler doğrultusunda yapılacak yatırımların kayıpla sonuçlanması halinde raportör ya da bağlı olduğu kurumlar suçlanamaz.
